نکته مهمی که حضرت در این روایت به آن اشاره می‌کنند و شیعیان را از آن بر حذر می‌دارند این است که انسان نباید با نادیده گرفتن شرایط تحقق وعده‌های الهی، فریب شیطان را خورده و از این مسأله سوء استفاده نماید. در تاریخ به نمونه‌های زیادی از سوء برداشت انسان‌ها از وعده‌های الهی برمی خوریم. مثلاً وقتی بنی اسرائیل در چنگال فرعونیان بودند، خدای متعال توسط پیامبرانش به آنان وعده داد که اگر ایمان بیاورید، نجات خواهید یافت و بر دشمنانتان پیروز خواهید شد. آیات زیادی هم در قرآن وجود دارد که برای بنی اسرائیل (فرزندان حضرت یعقوب(علیه السلام) ) امتیازهای ویژه‌ای قایل شده است؛ از جمله: یا بَنِی إِسْرائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمِینَ؛**بقره (2)، 47.*** یا این آیه: ... وَ فَضَّلْناهُمْ عَلَی الْعالَمِینَ.**جاثیه (45)، 16.*** بنی اسرائیل بر این باور بودند که خداوند، هم عزّت و سعادت دنیای آنان را تضمین کرده است و هم نجات از عذاب آخرت را: وَ قالُوا لَنْ تَمَسَّنَا النّارُ إِلاّ أَیّاماً مَعْدُودَةً...؛**بقره (2)، 80.*** و یهود گفتند که هیچ وقت خدا ما را در آتش عذاب نکند، جز چند روزی معدود. آنان حتی خود را فرزندان و عزیزکرده‌های خدا
﴿ صفحه 133﴾
می دانستند: ... نَحْنُ أَبْناءُ اللّهِ وَ أَحِبّاؤُهُ... .**مائده (5)، 18.*** امروز هم صهیونیست‌ها مدعی‌اند که از نسل حضرت یعقوب(علیه السلام) و ملت برگزیده خدا هستند و چون همه انسان‌ها به طفیل آنها خلق شده اند، باید مطیع و فرمانبردار آنان باشند!
در زمان ائمه(علیهم السلام) هم عده‌ای از مسلمانان که به طوایف مُرجئه معروف بودند چنین اعتقاداتی داشتند؛ یعنی می‌گفتند صِرف داشتن ایمان، انسان را از عذاب آخرت نجات می‌دهد اگرچه همه کبایر را هم مرتکب شده باشد. این گروه از مسلمانان با داشتن چنین عقایدی، در واقع خـودشان را فـریب می‌دادند.
متأسفانه در میان شیعیان هم کسانی با شنیدن و یا مشاهده روایاتی که در شأن و منزلت ائمه اطهار(علیهم السلام) و در امان بودن محبّان ایشان از عذاب آخرت بیان شده است، به چنین توهمات و اعتقادات افراطی دچار شده اند؛ یعنی فکر می‌کنند چون دوستدار اهل بیت(علیهم السلام) هستند، حتی اگر مرتکب بزرگ ترین گناهان کبیره نیز شوند! آمرزیده می‌شوند. چنین عقایدی حتی در زمان امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) نیز در بین شیعیان شایع شده بود. از جمله کارهایی که امامان ما ـ خصوصاً از زمان امام باقر(علیه السلام) به بعد ـ برای مقابله با این گونه افکار انحرافی انجام دادند، تلاش برای زدودن این اعتقادات غلط از میان شیعیان بود. امام رضا(علیه السلام) در ضمنِ روایتی به این موضوع اشاره نموده و می‌فرمایند: اِنَّه لَیس بین اللّهَ و بین اَحَد قَرابَةٌ؛**بحارالانوار، ج 7، باب 9، روایت 11.*** خداوند با کسی خویشاوندی ندارد. امام باقر(علیه السلام) نیز در روایتی می‌فرمایند: مَن کانَ لِلّه مُطیعاً فَهوَ لَنا وَلیٌّ وَ مَن کانَ لِلّه عاصیاً فَهوَ لنا عَدوٌّ؛**همان، ج 70، باب 47، روایت 4.*** هر کس مطیع فرمان الهی باشد، دوست ما و هر که از فرمان خداوند سرپیچی نماید دشمن ما است.
فلسفه دعوت به محبت اهل بیت(علیهم السلام) این نیست که مردم نسبت به انجام گناه جری تر شده و گستاخانه به معصیت خدا بپردازند، بلکه این دعوت، دعوتی است در راستای انجام آنچه مرضی خدا است؛ چرا که راه اهل بیت(علیهم السلام) جز راه خدا نیست. بنابراین کسانی که ادعای محبت اهل بیت(علیهم السلام) را دارند، نباید مرتکب اعمالی شوند که رضای الهی در آنها نیست. امام باقر(علیه السلام) در همین روایتی که در سطر بالا به آن اشاره کردیم بر این
﴿ صفحه 134﴾
مطلب تأکید می‌ورزند که محبت اهل بیت(علیهم السلام) باید دارای ریشه و عمق باشد تا در عمل و رفتار انسان اثر بگذارد. اگر صِرف گفتن «اُحِبُّ علیاً» بتواند نجات دهنده انسان از عذاب آخرت باشد، به طریق اولی گفتن «احبُّ محمداً» برای این منظور مؤثر است؛ چرا که پیامبر(صلی الله علیه وآله) افضل از حضرت علی(علیه السلام) است!
امام صادق(علیه السلام) خطاب به عبدالله بن جندب می‌فرمایند: این مطلب را به همه شیعیان ما برسان که بی جهت این سو و آن سو نروند و راه را گم نکنند؛ زیرا دسترسی به ولایت ما جز در پرهیز از گناه و جدیت در انجام وظایف میسر نخواهد شد. سپس حضرت می‌فرمایند: شرط دیگر رسیدن به ولایت ما، برطرف کردن نیاز برادران ایمانی می‌باشد؛ یعنی همان‌طور که انسان برای زندگی خویش تلاش می‌کند، باید برای رفع نیازهای برادران ایمانی اش هم تلاش کند و مشکل آنها را مشکل خود بداند و در حلّ آن تلاش کند. هم چنین کسی که به دیگران ظلم می‌کند، شیعه اهل بیت(علیهم السلام) نیست، شیعه واقعی بودن شرایط خاصی دارد و صِرف اظهار محبت به اهل بیت(علیهم السلام) ، خواندن اشعار در مدح آنان، شرکت در عزاداری‌ها و ... برای اهل ولایت بودن کافی نیست. البته حتی داشتن مرتبه‌ای ضعیف از محبت اهل بیت(علیهم السلام) ـ که عده زیادی از آن محرومند ـ گوهر گران بهایی است و خواه ناخواه اثراتی هم خواهد داشت، اما شیعه واقعی بودن صرفاً در محبت اهل بیت(علیهم السلام) خلاصه نمی‌شود.
﴿ صفحه 135﴾