امام صادق(علیه السلام) در این قسمت از روایت شریف می‌فرماید: کسی که در برآورده ساختن حوایج برادر ایمانی اش قدمی بردارد، مانند کسی است که سعی بین صفا و مروه انجام می‌دهد و اگر شخصاً نیاز برادر ایمانی خود را برآورده سازد، ثواب کسی را دارد که در راه خدا و در جنگ بدر و احد جهاد کرده و در خون خویش غلتیده است.
نظیر این گونه تعبیرات، در روایات دیگر هم به چشم می‌خورد و تشبیهات عجیب و ثواب‌های بسیار بزرگی برای انجام اعمالی به ظاهر کوچک بیان شده است. البته ممکن است سوء تعبیرهایی نیز از این روایات بشود. از یک سو، ممکن است کسانی که این تعبیرات برایشان سنگین است، به بهانه صحیح نبودن سند این گونه روایات، به کلی آنها را رد کنند و از سوی دیگر، کسانی فکر کنند اگر هر کاری را به هر صورتی انجام دهند، همه این ثواب‌ها را می‌برند. هر دوی این برداشت‌ها غلط و افراط و تفریط است.
﴿ صفحه 130﴾
شاید بعضی از عبادات در ظاهر چندان اهمیتی نداشته باشند، اما در حقیقت بسیار بزرگ و باارزش باشند و خداوند متعال اجر زیادی برای آن قرار داده باشد. اجر و ثواب عبادات تنها به کمیّت آنها بستگی ندارد، بلکه بیش از هر چیز انگیزه، نیّت، سعی و تلاش و اخلاص انسان ملاک عمل است. این گونه تشبیهات در مقام این است که بگوید، مثلاً خدمت به برادر ایمانی می‌تواند به شکلی انجام بگیرد که ثواب شهید را داشته باشد؛ یعنی چنین امکان و استعدادی در این عمل هست، اما این گونه نیست که این عمل را هر کسی، به هر نیّتی و در هر شرایطی انجام دهد چنین ثوابی داشته باشد. مثلاً اگر شخص میلیاردری صدتومان به فردی نیازمند کمک نماید، این طور نیست که ثواب شهادت در جنگ بدر و احد را داشته باشد. اما کسی که برای رفع نیاز خودش هم مشکل دارد، اگر از نیازمندی‌های خانواده اش بگذرد و در حد توانش مبلغی ـ هر چند اندک ـ را برای رفع حاجت برادر ایمانی اش صرف کند، این ثواب شامل حال او می‌شود.
ما در زندگی طلبگی خودمان شاهد مواردی از این قبیل بوده ایم؛ نمونه‌های بسیاری که شاید در نظر برخی افسانه جلوه کند! بعضی از طلبه‌ها با این که نهایت احتیاج را به شهریه ناچیز آن زمان داشتند، اگر شخصی نیازمندتر از خودشان را می‌دیدند، شهریه مزبور را به صورتی که آن شخص متوجه نشود و رعایت حفظ عزّت و کرامت وی نیز شده باشد، در راه رفع نیاز او خرج می‌کردند. درست است که این پول از نظر مقدار، قابل توجه نبود، اما برای کسی که به آن احتیاج داشت و چه بسا برای این که به رفیقش کمک نماید، باید شب را گرسنه بخوابد، بسیار با ارزش بود.
ارزش ایثار به گونه‌ای که انسان، دیگری را بر خودش مقدم بدارد، آن هم نه برای اغراض مادی و دنیوی، بلکه برای این که خدا دوست دارد، از بعضی جهادها کم تر نیست: ... وَ یُؤْثِروُنَ عَلی أَنفُسِهِمْ وَ لَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ... .**حشر (59)، 9.*** بنابراین، ما نباید تعجب کنیم از این که چرا کمک به برادران ایمانی ثواب شهادت در جنگ بدر و احد را دارد؛ زیرا اگر ارزش یابی دقیقی از فداکاری و گذشتی که فرد انجام داده است به عمل آوریم، متوجه خواهیم شد که ارزش کار او کم تر از ایثار و از خودگذشتگی شهدای جنگ‌های بدر و اُحد نیست. علاوه بر آن، مسأله تفضلات الهی، فوقِ اجر و ثوابی است که شخص
﴿ صفحه 131﴾
استحقاق پیدا می‌کند. خداوند برای بعضی اعمال، چندین برابر پاداش قرار داده است: وَ اللّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ وَ اللّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ؛**بقره (2)، 261.*** و مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها... .**انعام (6)، 160.*** بنابراین، تحقق تعبیراتی که در این گونه روایات آمده است بستگی به شرایط خاصی دارد. حضرت امام رضا(علیه السلام) در حدیث مشهور سلسلة الذهب، خطاب به مردم نیشابور می‌فرمایند: کَلِمةُ لا اِلهَ اِلّا اللّه حِصْنی فَمَن دَخَلَ حِصنی أمِنَ مِن عَذابی ... بِشروطِها وَ اَنا مِن شُروطِها.**بحارالانوار، ج 49، باب 11، روایت 4.*** آری، کلمه «لا اله الا الله» چنین توانی دارد که انسان را از عذاب الهی حفظ کند، اما به شرطها و شروطها. داشتن ولایت اهل بیت(علیهم السلام) ، یکی از شروط تأثیر این کلمه است. به عبارت دیگر، آن کلمه چنین اقتضایی دارد، اما به طور مطلق عمل نمی‌کند، بلکه شرایطی دارد. این گونه مسایل در امور طبیعی هم مصداق دارد؛ مثلاً درست است که آتش می‌سوزاند، اما نه هر چیزی را و نه در هر شرایطی؛ باید جسم قابل احتراقی باشد، اکسیژن در محیط وجود داشته باشد و ... . پس اگر گفتند فعلی چنین تأثیری دارد، معنایش این نیست که به طور مطلق دارای چنین تأثیری است، بلکه می‌تواند در شرایط خاصی، چنین اثری داشته باشد.