آیه
سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ
أَلاَ إِنَّهُمْ فِی مِرْیَةٍ مِّن لِّقَاءِ رَبِّهِمْ أَلاَ إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ مُّحِیطٌ
ترجمه
ما در آینده نزدیکی آیات خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنان نشان خواهیم داد، تا برایشان روشن شود که قطعاً او حقّ است، آیا کافی نیست که پروردگارت بر هر چیزی گواه است؟
آگاه باش که مردم از ملاقات پروردگارشان (در قیامت) در شکّی عمیق هستند. آگاه باش که او به هر چیزی احاطه دارد.
نکته ها
خداشناسی مراحلی دارد: گاهی از آثار پی به مؤثّر میبریم. «آیاتنا فی الآفاق و فی انفسهم» و گاهی خودش را مییابیم و واسطهها را کنار میزنیم. «اولم یکف بربّک انّه علی کلّ شیء شهید» همان گونه که خودش شاهد بر یکتایی خود است. «شهداللّه انّه لا اله الاّ هو»**آل عمران، 18.***
کی رفتهای ز دل که تمنا کنم تو را - کی گشتهای نهفته که پیدا کنم تو را
با صد هزار جلوه برون آمدی که من - با صد هزار دیده تماشا کنم تو را
امام حسین علیه السلام در دعای عرفه میگوید: «متی غبت حتّی تحتاج الی دلیل یدلّ علیک... عمیت عین لا تراک» آیا برای غیر تو نمودی است که برای تو نیست، تو کی غائب بودی تا به دلیل نیاز داشته باشی کور باد چشمی که تو را نبینید.
چرا در معاد شک میکنیم؟ آیا او نمیداند که چه کردهایم تا کیفر و پاداش دهد؟ «انه علی کلّ شیء شهید» یا نمیتواند دوباره خلق کند؟ «انّه علی کلّ شیء قدیر» آری، هدف این تشکیکها باز کردن راه برای فسق و فجور است. «یرید الانسان لیفجر امامه یسئل ایّان یوم القیامة»**قیامت، 5 - 6.***
پیام ها
1- جلوههای قدرت و حکمت خدا تمام شدنی نیست. «سنریهم» (یعنی علاوه بر آیاتی که در دسترس است، در آینده نیز آیاتی را به آنان نشان خواهیم داد.)
2- پیشرفت علوم، گامی است برای خداشناسی. «سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی انفسهم»
3- تمام هستی، کلاس خداشناسی است. «فی الآفاق و فی انفسهم»
4- خداشناسی با توجّه به نزدیکترین موجود (خود انسان) تا دورترین نقطهی هستی ممکن است. «فی الآفاق و فی انفسهم»
5 - خداوند با همه اتمام حجّت میکند. «سنریهم آیاتنا... حتّی یتبیّن لهم انّه الحقّ»
6- خداشناسی باید با دریافت و باور همراه باشد. «یتبیّن لهم انّه الحقّ»
7- تنها معبود حقّ، اوست. «انّه الحقّ»
8 - با سؤال، فطرتهای خفته را بیدار کنید. «اولم یکف...»
9- ذات مقدّس خدا شاهد و گواه بر خود اوست. «انّه علی کلّ شیء شهید»، چنانکه اولیای خدا چنین میگفتند: «یا مَن دلّ بذاته علی ذاته» (آفتاب آمد دلیل آفتاب)
10- اگر ایمان به خداوند قطعی شود، ایمان به معاد که جلوهای از قدرت و حکمت و عدالت خداست ثابت میشود. «الا انّهم فی مریة...»