آیه
إِلَیْهِ یُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ وَمَا تَخْرُجُ مِن ثَمَرَاتٍ مِّنْ أَکْمَامِهَا وَمَا تَحْمِلُ مِنْ أُنْثَی وَلَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ أَیْنَ شُرَکَآءِی قَالُواْ آذَنَّاکَ مَا مِنَّا مِن شَهِیدٍ
ترجمه
آگاهی به زمان وقوع قیامت تنها به خداوند باز میگردد، و هیچ میوهای از غلاف خود خارج نمیشود و هیچ مادّهای باردار نمیشود و بار نمیگذارد مگر به علم او، و روزی که (خداوند) آنان را ندا کند: شرکای من (که میپنداشتید) کجا هستند؟» گویند: «با بانگ رسا به تو میگوییم: هیچ گواهی (بر گفتار و عقیدهی خود) نداریم.»
نکته ها
«أکمام» جمع «کم» به معنای چیزی است که روی میوه را میپوشاند. «کُم» آستین را گویند که دست را میپوشاند و «کُمة» چیزی است که سر را میپوشاند، مثل عرقچین.
«آذنّاک» از «ایذان»، به معنای اعلام است.
در شأن نزول این آیه آمده است که مردم از پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله پرسیدند: قیامت چه زمانی است؟ این آیه نازل شد و پاسخ داد: علم آن مخصوص خداوند است.
دانستنیها چند نوع است: بعضی را همهی مردم میتوانند بدانند، بعضی را خداوند به انبیا و اولیای خود یاد میدهد وبعضی را مخصوص خود قرار داده که در دعا میخوانیم: «و اسئلک بکل اسم اصطفیته من علمک لنفسک و استأثرت به فی علم الغیب عندک»**بحار، ج 88، ص 175.*** «خداوندا! به حقّ آن علمی که مخصوص تو است» و علم به زمان قیامت از نوع سوم است.
نداهای قیامت
ندای سلام به بهشتیان: «نادوا اصحاب الجنّة ان سلام علیکم»**اعراف، 46.***
ندای بهشتیان به دوزخیان که ما وعدههای خدا را یافتیم شما چطور؟ «و نادی اصحاب الجنّة اصحاب النّار أن قد وجدنا ما وعدنا ربّنا»**اعراف، 44.***
ندای دوزخیان برای دریافت آب و غیر آب. «نادی اصحاب النّار اصحاب الجنّة أن أفیضوا علینا من الماء او مما رزقکم اللّه»**اعراف، 50 .***
ندای خداوند به مشرکان که شرکای من کجا هستند. «ینادیهم فیقول این شرکائی»**قصص، 62.***
ندای منافقان به مؤمنان که ما در دنیا با هم بودیم، از ما دستگیری کنید. «ینادونهم الم نکن معکم»**حدید، 14.***
پیام ها
1- در تربیت، بیم و امید لازم است و این زمانی است که انسان هنگام وقوع قیامت را نداند. «الیه یردّ علم السّاعة»
2- خداوند به مسایل جزئی هستی نیز آگاه است. «اکمامها»
3- علم خداوند تنها مربوط به جنسیّت جنین نیست، بلکه به تمام خصوصیات جنین است. «و ما تحمل من أنثی و...»
4- به سراغ معبودی رویم که بتوانیم پاسخگو باشیم. «این شرکائی»
5 - مشرکان بارها مورد بازخواست قرار میگیرند و عجز خود و معبودهایشان را اعلام میکنند. «آذنّاک»
6- یکی از عذابهای روحی در قیامت، شرمندگی در گفتن پاسخ است. «آذنّاک ما منّا مِن شهید»