آیه
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِالذِّکْرِ لَمَّا جَآءَهُمْ وَإِنَّهُ لَکِتَابٌ عَزِیزٌ
لَّا یَأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِیلٌ مِّنْ حَکِیمٍ حَمِیدٍ
مَّا یُقَالُ لَکَ إِلَّا مَا قَدْ قِیلَ لِلرُّسُلِ مِن قَبْلِکَ إِنَّ رَبَّکَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَ ذُو عِقَابٍ أَلِیمٍ
ترجمه
البتّه کسانی که به قرآن چون به سراغشان آمد کفر ورزیدند (به کیفرخود میرسند) در حالی که قرآن کتابی نفوذ ناپذیر است.
هیچ گونه باطلی از پیش رو و از پشت سر در آن راه ندارد، (این قرآن) از طرف خداوند فرزانه و ستوده نازل شده است.
(ای پیامبر!) به تو گفته نمیشود جز آن چه به پیامبران قبل از تو نیز گفته شده، همانا پروردگار تو صاحب آمرزشی بزرگ و کیفری دردناک است.
نکته ها
آیه 43 را دو گونه میتوان معنا کرد: یکی آنکه هر مطلبی که از طریق وحی به تو گفته میشود، همان مطالبی است که به انبیا قبلی نیز گفته شده است. دیگر آنکه مخالفان هر سخن ناروایی به تو میگویند، حرف تازهای نیست بلکه همان کلماتی است که به انبیا قبلی نیز با کمال جسارت میگفتند.
در تفسیر شریف مجمع البیان در مورد عزیز بودن قرآن این معانی آمده است:
الف) کسی مثل آن را نمیتواند بیاورد.
ب) خداوند با حفظ آن از تحریف، آن را گرامی داشته است.
ج) محکمترین تعبیرات را دارد.
د) سزاوار است مردم آن را عزیز بدارند.
عنوان «عزیز» در میان کتب آسمانی، مخصوص قرآن است. «و انه لکتاب عزیز»
امام صادق و امام باقر علیهما السلام فرمودند: در خبرهایی که قرآن دربارهی گذشته و در پیشگوییهایی که دربارهی آینده نقل کرده سخن باطلی وجود ندارد.** تفسیر نورالثقلین.***
در حدیث دیگری از امام باقرعلیه السلام میخوانیم که نه در کتب آسمانی قبل مثل تورات و انجیل و زبور مطلبی است که قرآن را باطل کند و نه در آینده کتابی نوشته خواهد شد که قرآن را شکست دهد.**تفاسیر نورالثقلین و قمی.*** «من بین یدیه و لا من خلفه»
پیام ها
1- قرآن، مایهی ذکر و یادآوری است. «کفروا بالذکر» (آنچه را که انسان دچار غفلت و فراموشی میشود، به یاد انسان میاندازد)
2- کفر گروهی از مردم، سبب شکست کتاب آسمانی نمیشود. «لکتاب عزیز»
3- قرآن از آینده خود خبر میدهد. عزّت قرآن و تحریف نشدن آن در طول تاریخ با وجود آن همه دشمن، یک خبر غیبی است. «عزیز - لا یأتیه الباطل»
4- هیچ گونه باطلی در قرآن نیست. (نه دروغ، نه تضاد، نه تحریف و نه...). « لا یأتیه الباطل»
5 - همهی توطئههای گذشته و آینده در راه مبارزه با قرآن بی تأثیر است. «عزیز... لا یأتیه...»
6- تفسیرهای باطل، برداشت برخی انسانها از قرآن است، ولی خود قرآن همچنان استوار است. «تنزیل من حکیم»
7- قرآن که از طرف خداوند حکیم است، حکیمانه و استوار است. (محتوی، الفاظ، شیوهی نزول و نیز تأثیر آن محکم و استوار است). «تنزیل من حکیم»
8 - خداوند حکیم است. «تنزیل من حکیم...» قرآن نیز حکیم است. «یس و القرآن الحکیم»**یس، 1 - 2.*** و پیامبر آموزگار حکمت است. «یعلّمهم الکتاب و الحکمة»**آلعمران، 164.***
9- قرآن، جلوهی حکمت الهی و دلیل شایستگی خداوند برای حمد است. «حکیم حمید»
10- حتّی انبیا به دلداری نیاز دارند و این آیه نوعی دلداری به پیامبر است. «ما یقال لک»
11- عکس العمل مخالفان در برابر انبیا یکسان است. «ما یقال لک الاّ...»
12- رهبران دینی باید تحمّل ناسزاگوییهای مخالفان را داشته باشند. «ما یقال لک الاّ قد قیل...»
13- راه توبه همواره باز است. «لذو مغفرة»
14- توجّه به رحمت و عقاب خداوند زمینهساز توبه انسان است. «لذو مغفرة و ذو عقاب»
15- هشدار و امید باید در کنار هم باشد. «ذو مغفرة... ذو عقاب»
16- رحمت خداوند بر غضبش پیشی دارد. (اول مغفرت مطرح شده بعد عقاب)
17- بخشش و تنبیه از شئون ربوبیّت است. «ان ربّک لذو مغفرة و ذو عقاب الیم»