آیه
یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّ أَرْضِی وَاسِعَةٌ فَإِیَّایَ فَاعْبُدُونِ
ترجمه
ای بندگانِ با ایمانِ من! همانا زمین من وسیع است، پس تنها مرا بپرستید.
نکته ها
اسلام هجرت را برای گروهی از مردم واجب کرده است. کسانی که در مناطق کفر و طاغوت زده زندگی میکنند و گرفتار ستم و خفقانند و رشد و نجات خود را در هجرت مییابند باید هجرت کنند؛ لیکن در برابر این وظیفه، وسوسههایی از درون و بیرون به انسان القا میشود که در آیات بعد پاسخ این وسوسهها داده شده است از جمله:
* خطر مرگ. انسان میگوید: اگر هجرت کنم، ممکن است مرگ به سراغم بیاید. آیهی بعد میگوید: هر کجا باشید مرگ را میچشید.
* دل کندن از مسکن؛ که برای انسان سخت است و وسوسه میشود که هجرت نکند، آیه 58 پاسخ میدهد که بهجای مسکن دنیا به هجرتکنندگان، غرفههای بهشتی پاداش میدهیم.
* سختیهای هجرت؛ که گاهی مانع هجرت اهل ایمان است. در آیهی 59 میفرماید: این وسوسه را باید با صبر و توکّل بر خداوند از بین برد.
* تأمین معاش. کسیکه به فکر هجرت است، ممکن است بگوید: هجرت، مرا از درآمد و روزی محروم میکند. در آیه 60 پاسخ میدهد: روزیدهنده خداست وحتّی به موجوداتی که قدرت حمل روزی خود را ندارند روزی میدهد، چه رسد به مهاجرانی که اهل کار و تلاشند.
هجرت، زمینهی پیدایش اخلاص است. کسانی که هجرت نمیکنند و خود را وابسته به فرد، حزب، منطقه، قبیله، امکانات و توقّعات این و آن میدانند، خواه ناخواه مسائل منطقهای، نژادی، قبیلهای، تنگنظریهای برخاسته از حسادتها و رقابتهای منفی خودیها و بیگانگان، انسان را از اخلاص خارج میکند، و هجرت به مناطقی که مسائل فوق در آن نیست، بهترین زمینه برای پیدایش اخلاص است.
امام باقرعلیه السلام ذیل این آیه فرمودند: از حاکم فاسق پیروی نکنید و اگر ترسیدید که آنان سبب فتنه و انحراف در دین شما شوند، هجرت کنید. «لاتطیعوا اهل الفسق من الملوک فان خفتموهم اَن یفتنکم عن دینکم فانّ ارضی واسعة»**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها
1- سختیها و تلخیهای هجرت را با ندای محبّت آمیز الهی تحمّل کنیم که خداوند به این مؤمنان، عنایت خاص دارد. «یا عبادی»
2- در انتخاب مسکن، محور را توفیق عبادت قرار دهیم. «انّ ارضی واسعة فایّای فاعبدون»
3- بندگی خدا باید مستمرّ باشد. «یا عبادی... فاعبدون» ( شما که بنده هستید، بازهم بندگی کنید تا به درجات والاتری برسید.)
4- هجرتی ارزش دارد که در سایهی ایمان باشد. «الّذین آمنوا انّ ارضی واسعة»
5 - سیر و سفر باید هدفدار باشد. «انّ ارضی واسعة فایّای فاعبدون»
6- برای حفظ دین و نجات از طاغوتها هجرت کنیم. «ارضی واسعة فایّای فاعبدون»
7- کنده شدن از زمین، مقدّمهی کنده شدن از انواع وابستگیها و دل بستن به خداست. «واسعة فایّای»
8 - کسانی که به خاطر وابستگی به مکان یا منطقهای، منحرف میشوند، عذرشان پذیرفته نیست، زیرا همواره در زمین، فضایی مناسب برای انجام تکالیف دینی هست. «ارضی واسعة فایّای فاعبدون»