آیه
وَلَیَحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَأَثْقَالًا مَّعَ أَثْقَالِهِمْ وَلَیُسْئَلُنَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَمَّا کَانُواْ یَفْتَرُونَ
ترجمه
بی شک آنان هم بار (خطای) خودشان و (هم) بارهای دیگر را با بار خود بر دوش خواهند کشید، و مسلّماً در روز قیامت از آنچه به دروغ میبافتند بازخواست خواهند شد.
نکته ها
سؤال: چگونه در آیه قبل فرمود: کسی بار گناه دیگری را حمل نمیکند و در این آیه میفرماید: گمراه کنندگان، بار گناه دیگری را حمل میکنند؟!
پاسخ: آیه اول در جواب کفّاری بود که به مسلمانان میگفتند: شما از ما پیروی کنید، گناه شما به گردن ما و شما هیچ مسئولیّتی ندارید، خداوند فرمود: این چنین نیست و هر کس مسئول گناهان خود است؛ امّا این آیه میفرماید: فرد اغفال شده مسئول کار خود است؛ ولی اغفالکننده علاوه بر مسئولیّت کار خود، مسئول گناهان اغفال شدگان نیز هست، بدون آنکه چیزی از گناه اغفال شده کم شود.
در تفاسیر درّالمنثور و نمونه روایات متعدّدی آمده است که هرکس در کار خوب یا بدی راه را برای دیگران باز کند، علاوه بر پاداش یا کیفری که به هریک از عمل کنندگان و پویندگان آن راه میدهند، پاداش یا کیفری نیز به راهنما، مؤسّس و پایهگذار آن میدهند.
پیام ها
1- منحرف کنندگان، بار منحرف شدگان را نیز بر دوش میکشند. «اثقالاً مع اثقالهم»
2- منحرف کردن دیگران، بار سنگینی را بر دوش انسان میگذارد. «اثقالا»
3- بار گناه سنگین است. «اثقالهم»
4- دروغ بستن بستن به خدا و پیامبر، روش کفّار است. «کانوا یفترون»