تربیت
Tarbiat.Org

اخلاق در قرآن جلد سوم
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

اهداف و ویژگی های جهاد ابتدایی

در جهاد ابتدایی هدف این نیست که جامعه ای برجامعه دیگر، تسلط پیدا کند و یا
﴿ صفحه 421﴾
محدوده جغرافیاییِ یک کشور گسترش پیدا یابد. در جهاد ابتدایی، هدف، قدرت طلبی و دست انداختن به منافع اقتصادی و معادن و منابع و عواید دیگران نیست. هدف، استثمار و استعمار و بهره کشی نیست، بلکه هدف اصلی در جهاد ابتدایی این است که انسان ها، همگی خداپرست شوند، حق را بشناسند و آن را اجرا کنند. در جوامعی که مخالف با اسلام و دین و ارشاد و هدایتند، عملاً سردمداران جامعه و یا قشر خاصی، مردم را این گونه به مخالفت وامی دارند تا زیر بار حق و پذیرش دین حق نروند. این ها نمی گذارند ندای عدالت اسلام به گوش مردم برسد که طبعاً، اسلام با آن ها می جنگد و راه را برای دیگران باز می کند تا بتوانند حقیقت اسلام را بشناسند.
به طور کلی، نظام ارزشیِ اسلام، با نظام ارزشی حاکم برجهان، که اخلاق منهای دین و منهای خدا را مطرح می کند، اختلاف اساسی دارد. ما اخلاق را در سایه دین و در سایه اعتقاد به خدا مطرح می کنیم و پشتوانه قضایای اخلاقی را هدف آفرینش می دانیم. به اعتقاد ما این بایدهای اخلاقی، از آن هست های اعتقادی برمی خیزد.
در نظام ارزشیِ ما با ویژگی هایی که گفتیم، جهاد ابتدایی کاملاً توجیه می شود، هر چند که درچارچوب نظام ارزشیِ حاکم برجهان، قابل توجیه نباشد؛ چرا که ما ملزم نیستیم که اصول همه نظام ها را رعایت کنیم، بلکه اصول اخلاقیِ خاصی داریم که با جهان بینی و ایدئولوژیِ اسلام کاملاً منسجم است و هیچ تناقضی ندارد.
بنابراین، هدف اصلی از جهاد ابتدایی، هدایت و آگاهیِ مردم است و با توجه به این هدف اصیل است که شکل جنگ و طرز رفتار مسلمانان و مجاهدان اسلام با جنگجویان دشمن، در مراحل مختلف، تعیین می شود.