یکی دیگر از زشت ترین انواع ظلم در مبادلات، کم فروشی است که قرآن بر ترک آن تأکید فراوان دارد. آیاتی در قرآن مجید از زبان حضرت شعیب(علیه السلام)حکایت از این دارند که یکی از مفاسد شایع در میان قوم شعیب، کم فروشی بوده است.
هر پیغمبری که برانگیخته می شد، با مفاسد رایج عصر خود به مبارزه برمی خاست. یکی از مفاسد اجتماعی، که در زمان حضرت شعیب رواج داشت، کم فروشی بود؛ چنان
﴿ صفحه 294﴾
که در عصر حضرت لوط، هم جنس گرایی در میان قوم لوط شایع بود و این پیغمبر با این عمل فاسد مبارزه می کرد.
حضرت شعیب تأکید بسیاری بر دقت در مبادلات، از جهت وزن، می کرد و پیدا است که موضوع کم فروشی در آن زمان، رواج داشته و یک مفسده بزرگ اجتماعی بوده است. قرآن هم بر ترک این گناه زشت، تأکید فراوان دارد. از این رو، در آیات متعدد، از زبان شعیب، این مسئله را با تعبیرهای مختلف، بازگو می کند؛ مانند:
(وَاَوْفُواْ الْکَیْلَ وَالْمیزانَ بِالْقِسْطِ)**انعام/ 152.***.
(فَاَوْفُوا الْکَیْلَ وَالْمِیزانَ وَلاتَبْخَسُوا النّاسَ اَشْیائَهُمْ وَلاتُفْسِدواْ فی الاَرْضِ بَعْدَ اِصْلاحِها ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ)**اعراف/ 85.***.
(وَلاتَنْقُصُواْ الْمِکْیالَ وَالْمیزانَ اِنّی اَراکُمْ بِخَیْر وَاِنّی اَخافُ عَلَیْکُمُ عَذابَ یَوْم مُحِیط * وَیا قَوْمِ اَوْفُوا المِکْیالَ وَالمیزانَ بِالْقِسْطِ وَلاتَبْخَسُواْ النّاسَ اَشْیائَهُمْ وَلاتَعْثَوْا فی الاَرْضِ مُفْسِدِینَ)**هود/ 84 و 85.***.
در مبادلات، از وزن وکیل کم نگذارید؛ من خیر شما را می خواهم و بر شما نگران عذاب روز قیامت هستم که شما را احاطه خواهد کرد. ای مردم! کیل و وزن را به طور کامل رعایت کنید و به مردم، کم نفروشید و در زمین به فساد برنخیزید.
و یا در آیات دیگری با تعبیر (وَزِنُواْ بِالْقِسْطاسِ المُسْتَقیمِ)**اسراء/ 35؛ شعرا/ 182.*** هر چیز را با ترازوی معتدل وزن کنید. و یا با تعبیر (وَاَقیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ)**الرحمن/ 9.*** و یا (اَلاَّ تَطْغَوْا فِی الْمیزانِ)**الرحمن/ 8.***.
این گونه آیات، با تأکید، مسئله کم فروشی را مطرح می کنند و بسیاری از آن ها به زمان شعیب مربوط می شوند و از آن جا که در آن زمان، رواج و شیوع فراوان داشته است و به صورت یک بیماری و ناهنجاریِ اجتماعی درآمده بود، معمولا، با تعابیری مثل (تُفْسِدُوا فی الاَْرْضِ) یا (لاتَعْثَوا فی الاَْرْضِ مُفْسِدینَ) همراه آمده است.
غیر از آیات فوق و همانند آن ها، که در جای جای قرآن، به طور پراکنده آمده اند،
﴿ صفحه 295﴾
سوره مطفّفین، (کم فروشان) به همین نام، نامیده شده و با همین تعبیر آغاز شده است:
(وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفینَ * الَّذِینَ اِذا اکْتالُواْ عَلَی النّاسِ یَسْتَوْفُونَ * وَاِذا کالُوهُم اَوْ وَزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ)**مطفّفین/ 1 ـ 3.***.
وای بر کم فروشان، آنان که کالا را از دیگران به طور کامل دریافت می کنند و هنگامی که می خواهند به خریدار تحویل دهند، کمش می گذارند (و جنس را ناقص تحویل مشتری می دهند و یا زیادتر از حق خود برمی دارند).