• ویژگیهای تفسیر نمونه
• قسمتی از تفاسیری که در نوشتن این تفسیر از آن استفاده شده و یا مورد نقد قرار گرفته است
• ویژگیهای سوره حمد
• 1- آهنگ این سوره
• 2- سوره حمد، اساس قرآن است
• 3- سوره حمد افتخار بزرگ پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم )
• 4- تاءکید بر تلاوت این سوره
• محتوای سوره
• چرا نام این سوره فاتحة الکتاب است ؟
• سؤال :
• بسم الله الرحمن الرحیم
• نکته ها
• 1- آیا بسم الله جزء سوره است ؟
• 2- الله جامعترین نام خداوند
• 3- رحمت عام و خاص خدا.
• 4- چرا صفات دیگر خدا در بسم الله نیامده است ؟!
• آیه 2
• تفسیر:
• جهان غرق رحمت او است
• نکته ها:
• 1- خط سرخ بر همه رب النوعها
• 2- پرورش الهی راه خداشناسی
• آیه 3
• تفسیر:
• آیه 4
• تفسیر:
• ایمان به رستاخیز دومین پایگاه
• آیه 5
• تفسیر:
• انسان در پیشگاه خدا
• نکته ها
• 1- -نقطه اتکاء فقط او است
• 2- ذکر صیغه جمع در نعبد و نستعین
• 3- در برخورد نیروها از او کمک می گیریم
• آیه 6
• تفسیر:
• پیمودن صراط مستقیم
• صراط مستقیم چیست ؟
• آیه 7
• تفسیر:
• دو خط انحرافی !
• 1- الذین انعمت علیهم کیانند ؟
• 2- ((مغضوب علیهم )) و ((ضالین )) کیانند؟
• سوره بقرة
• مقدمه
• محتوای سوره بقره
• فضیلت سوره بقره
• آیه 1 - 2
• تفسیر:
• تحقیق درباره حروف مقطعه قرآن
• عصر طلائی ادبیات عرب
• شاهد گویا
• نکته ها
• 1- چرا اشاره به دور ؟
• 2- معنی کتاب
• 3- هدایت چیست ؟
• 4- چرا هدایت قرآن ویژه پرهیزکاران است ؟
• آیه 3 - 5
• تفسیر:
• آثار تقوا در روح و جسم انسان
• 1 - ایمان به غیب
• 2 - ارتباط با خدا
• 3 - ارتباط با انسانها
• نکته ها
• 1- استمرار در طریق ایمان و عمل
• 2- حقیقت تقوا چیست ؟
• آیه 6 - 7
• تفسیر:
• گروه دوم، کافران لجوج و سرسخت .
• نکته ها
• 1- آیا سلب قدرت تشخیص، دلیل بر جبر نیست ؟
• 2- اگر اینها قابل هدایت نیستند اصرار پیامبران برای چیست ؟
• 3- مهر نهادن بر دلها
• 4- مقصود از قلب در قرآن
• 5- چرا قلب و بصر به صیغه جمع و سمع به صیغه مفرد ذکر شده است ؟
• آیه 8 - 16
• تفسیر:
• گروه سوم (منافقان )
• نکته ها
• 1- پیدایش نفاق و ریشه های آن
• 2- لزوم شناخت منافقین در هر جامعه
• 3- وسعت معنی نفاق
• 4- کارشکنی های منافقان
• 5- فریب دادن وجدان
• 6- تجارت پر زیان
• آیه 17 - 20
• تفسیر:
• دو مثال جالب برای ترسیم حال منافقان
• آیه 21 - 22
• تفسیر:
• اینچنین خدائی را بپرستید
• نعمت زمین و آسمان
• نکته :
• بت پرستی در شکلهای مختلف
• آیه 23 - 24
• تفسیر:
• قرآن معجزه جاویدان
• نکته ها:
• 1- چرا پیامبران به معجزه نیاز دارند؟
• قرآن معجزه جاودانی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم )
• جاودانی و جهانی بودن قرآن
• آیا قرآن دعوت به مقابله کرده است ؟
• از کجا که مثل آن را نیاورده اند؟!
• گواهی دیگران درباره قرآن
• آیه 25
• ویژگی نعمتهای بهشتی
• نکته ها
• 1- ((ایمان )) و ((عمل ))
• 2- همسران پاک
• 3- نعمتهای مادی و معنوی در بهشت
• آیه 26
• شان نزول
• تفسیر:
• آیا خداوند هم مثال می زند؟!
• نکته ها
• 1- اهمیت مثال در بیان حقایق
• 2- چرا مثال به پشه ؟
• 3- هدایت و اضلال الهی
• آیه 27
• تفسیر:
• زیانکاران واقعی
• نکته ها
• 1- اهمیت صله رحم در اسلام
• 2- به جای وصل کردن، قطع کردن
• آیه 28 - 29
• تفسیر:
• نعمت اسرار آمیز حیات
• 1- تناسخ و عود ارواح
• 2- آسمانهای هفتگانه
• 3- عظمت کائنات
• آیه 30 - 33
• تفسیر:
• انسان نماینده خدا در زمین
• فرشتگان در بوته آزمایش
• پاسخ به دو سؤال
• آیه 34 - 36
• تفسیر:
• آدم در بهشت
• نکته ها
• 1- چرا ابلیس مخالفت کرد ؟
• 2- آیا سجده برای خدا بود یا آدم ؟
• نکته ها
• 1- بهشت آدم کدام بهشت بود؟
• 2- گناه آدم چه بود ؟
• 3- مقایسه معارف قرآن با تورات
• 4- مقصود از شیطان در قرآن چیست ؟
• 5- خدا چرا شیطان را آفرید؟
• آیه 37 - 39
• تفسیر:
• بازگشت آدم به سوی خدا
• 1- کلماتی که خدا بر آدم القا کرد چه بود؟
• 2- چرا جمله اهبطوا تکرار شده است ؟
• آیه و ترجمه
• یاد نعمت های خدا
• 1- یهود در مدینه
• 2- دوازده پیمان خدا با یهود چه بود؟
• 4- خدا نیز به عهدش وفا می کند
• 5- چرا یهودیان را بنی اسرائیل می گویند ؟
• آیه 41 - 43
• شان نزول
• سود پرستی یهود
• نکته ها
• آیا قرآن مندرجات تورات و انجیل را تصدیق کرده ؟
• آیه 44 - 46
• به دیگران توصیه می کنید اما خودتان چرا؟
• 1- ((لقاء الله )) چیست ؟
• 2- راه پیروزی بر مشکلات
• آیه 47 - 48
• خیالهای باطل یهود
• قرآن و مساءله شفاعت
• 1- مفهوم واقعی شفاعت
• 2- شفاعت در عالم تکوین
• 3- مدارک شفاعت
• 4- شرائط گوناگون شفاعت
• 5- احادیث اسلامی و شفاعت
• 6- تاثیر معنوی شفاعت
• 7- فلسفه شفاعت
• 8- شرائط ((سازنده شفاعت ))
• 9- بررسی و پاسخ اشکالات
• 10- شفاعت و توحید
• بررسی در زمینه منطق وهابیان در مساءله شفاعت :
• آیه 49
• نعمت آزادی
• بردگی دختران در آن روز و امروز
• آیه 50
• نجات از چنگال فرعونیان
• آیه 51 - 54
• بزرگترین انحراف بنی اسرائیل
• گناه عظیم و توبه بی سابقه
• آیه 55 - 56
• تقاضای عجیب !
• آیه 57
• نعمتهای گوناگون
• 1- زندگی در فضای آزاد از اسارتها
• 2- من و سلوی چیست ؟
• 3- چرا تعبیر به انزلنا شده ؟
• آیه 58 -59
• لجاجت شدید بنی اسرائیل
• آیه 60
• جوشیدن چشمه آب در بیابان
• 1- فرق تعثوا و مفسدین
• 2- خارق عادات در زندگی بنی اسرائیل
• آیه 61
• تمنای غذاهای رنگارنگ
• 1- منظور از مصر در اینجا کجاست ؟
• 2- آیا تنوع طلبی جزء طبیعت انسان نیست ؟
• 3- آیا ((من )) و ((سلوی )) از هر غذائی برتر بود؟
• 4- چرا مهر ذلت بر بنی اسرائیل نهاده شد؟
• آیه 62
• قانون کلی نجات
• یک سؤال مهم
• 1- سرگذشت جالب سلمان فارسی
• 2- صابئان کیانند؟
• 3- عقاید صابئان
• آیه 63 - 64
• آیات خدا را با قوت بگیرید
• 1- منظور از پیمان
• 2- چگونه کوه بالای سر بنی اسرائیل قرار گرفت
• 3- پیمان اجباری چه سودی دارد؟
• 4- کوه طور
• عصیانگران روز شنبه
• آیه 67 - 74
• ماجرای گاو بنی اسرائیل
• 1- پرسشهای فراوان و بیجا
• 2- این همه اوصاف برای چه بود ؟
• 3- انگیزه قتل چه بود؟
• 4- نکات آموزنده این داستان
• نیکی به پدر
• آیه 75 - 77
• انتظار بیجا
• آیه 78 - 79
• نقشه های یهود برای استثمار عوام
• آیه 80 - 82
• بلندپروازی و ادعاهای تو خالی
• 1- کسب ((سیئة ))
• 2- احاطه خطیئه چیست ؟
• 3- نژاد پرستی یهود
• آیه 83 - 86
• پیمانشکنان !
• 1- بیان تاریخی آیات
• 3- برنامهای برای زنده ماندن ملتها
• آیه 87 - 88
• دلهائی که در غلاف است
• 1- رسالت پیامبران در اعصار مختلف
• 2- روح القدس چیست ؟
• 3- عقیده مسیحیان درباره روح القدس
• 4- دلهای بیخبر و مستور
• آیه 89 - 90
• شان نزول
• خود مبلغ بوده خود کافر شدند!
• 1- یک معامله زیان آور
• 2- تفسیر ((بائوا بغضب علی غضب ))
• آیه 91 - 93
• تعصبهای نژادی
• آیه 94 - 96
• گروه از خود راضی
• آیه 97 - 98
• ملت بهانه جو!
• ((جبریل )) و ((میکال ))
• آیه 99 - 101
• پیمان شکنان یهود
• آیه 102 - 103
• سلیمان و ساحران بابل
• 1- ماجرای هاروت و ماروت
• 2- واژه هاروت و ماروت
• 3- چگونه فرشته معلم انسان می شود ؟
• 4- هیچکس بدون اذن خدا قادر بر کاری نیست
• 5- سحر چیست و از چه زمانی پیدا شده ؟
• سحر از نظر اسلام
• جادوگری از نظر تورات :
• سحر در عصر ما
• آیه 104 - 105
• دستاویز به دشمن ندهید؟
• مفهوم دقیق ((یا ایها الذین آمنوا))
• آیه و ترجمه
• هدف از نسخ
• 1- آیا نسخ در احکام جایز است ؟
• 3- تفسیر جمله ((ننسها))
• 4- تفسیر ((او مثلها))
• آیه 108
• بهانه های بی اساس
• آیه 109 - 110
• حسودان لجوج
• آیه 111 - 112
• انحصار طلبان بهشت
• آیه 113
• تضادهای ناشی از انحصارطلبی
• آیه 114
• ستمکارترین مردم
• نکته 1 - طرق ویرانی مساجد
• نکته 2 بزرگترین ستم
• آیه و ترجمه
• شان نزول :
• به هر سو رو کنید خدا آنجا است
• نکته ها
• فلسفه قبله
• آیه 116 - 117
• خرافات یهود و نصاری و مشرکان
• نکته : 1 دلائل نفی فرزند
• نکته : 2 تفسیر جمله کن فیکون
• نکته : 3 چگونه چیزی از عدم به وجود می آید ؟
• پاسخ
• آیه 118 - 119
• نکته : 1 دلهای آنها همانند یکدیگر است
• نکته : 2 دو اصل مهم تربیتی
• آیه 120 - 121
• جلب رضایت این گروه ممکن نیست
• ((و لئن اتبعت اهوائهم ))
• نکته : 2 جلب رضایت دشمن، حسابی دارد
• نکته : 3 هدایت تنها هدایت الهی است
• نکته : 4 حق تلاوت چیست ؟
• آیه 122 - 123
• آیه 124
• ((امامت )) اوج افتخار ابراهیم (علیه السلام )
• نکته 1 منظور از ((کلمات )) چیست ؟
• نکته : 2 امام کیست ؟
• نکته : 3 فرق نبوت و امامت و رسالت
• نکته : 4- امامت یا آخرین سیر تکاملی ابراهیم
• نکته : 5- ظالم کیست ؟
• نکته : 6- امام از سوی خدا تعیین می شود
• نکته : 7- پاسخ به دو سؤال
• نکته : 8 شخصیت ممتاز ابراهیم
• آیه 125
• عظمت خانه خدا
• نکته : 1 اثرات اجتماعی و تربیتی این پناهگاه امن
• نکته : 2 چرا خانه خدا
• آیه 126
• خواسته های ابراهیم از پیشگاه پروردگار
• آیه 127 - 129
• ابراهیم خانه کعبه را بنا می کند
• نکته : 1- هدف بعثت پیامبران
• نکته : 2- تعلیم مقدم است یا تربیت ؟
• نکته : 3- پیامبری از میان خود آنها
• آیه 130 - 132
• ابراهیم انسان نمونه
• آیه 133 - 134
• همه مسئول اعمال خویشند
• آیه 135 - 137
• تنها ما بر حقّیم
• نکته : 1- وحدت دعوت انبیاء
• نکته : 2- اسباط چه کسانی بودند؟
• 3- ((حنیف ))
• آیه 138 - 141
• رنگهای غیر خدائی را بشوئید!
• آیه 142
• ماجرای تغییر قبله
• نکته ها
• آیه 143
• امت وسط
• 1- اسرار تغییر قبله
• نکته : 2- امت اسلامی یک امت میانه
• نکته : 3 امتی که می تواند از هر نظر الگو باشد
• نکته : 4 تفسیر جمله ((لنعلم ))
• آیه 144
• همه جا رو به سوی کعبه کنید
• 2-- انتظار دردناک !
• 3-- معنی ((شطر))
• 5-- آیا تغییر قبله به خاطر خشنودی پیامبربود؟
• 6-- کعبه مرکز یک دائره بزرگ
• آیه 145
• آنها به هیچ قیمت راضی نمی شوند
• آیه 146 - 147
• آنها به خوبی او را می شناسند
• آیه 148
• هر امتی قبله ای دارد
• نکته : 1- آن روز که یاران مهدی (علیه السلام )
• نکته : 2- تفسیر جمله و لکل وجهة هو مولیها
• آیه 149 - 150
• تنها از خدا بترس
• آیه 151 - 152
• برنامه های رسول الله
• نکته : 1- گفتار مفسران در تفسیر جمله
• نکته : 2- ذکر خدا چیست ؟
• آیه 153 - 154
• شان نزول
• شهیدان زنده اند...
• نکته : 1- چگونگی حیات جاودانی شهیدان
• نکته : 2- مکتبی که به شهادت افتخار می کند
• نکته : 3 زندگی برزخی و بقای روح
• آیه 155 - 157
• جهان صحنه آزمایش الهی است
• نکته : 1- چرا خدا مردم را آزمایش می کند ؟
• نکته : 2 آزمایش خدا همگانی است
• نکته : 3 طرق آزمایش
• نکته : 4 رمز پیروزی در امتحان
• نکته : 5 آزمایش به وسیله نعمت و بلا
• آیه 158
• نکته : 1- صفا و مروه
• نکته : 2 قسمتی از اسرار سعی صفا و مروه
• نکته : 3 پاسخ به یک سؤال
• نکته : 4- تطوع چیست ؟
• نکته : 5 شکرگزاری خداوند
• آیه 159 - 160
• کتمان حق ممنوع !
• نکته : 1- مفاسد کتمان حق
• نکته : 2- کتمان حق در احادیث اسلامی
• نکته : 3 - لعن چیست ؟
• آیه 161 - 163
• آنها که کافر می میرند
• آیه 164
• جلوه های ذات پاک او در پهنه هستی
• آیه 165-167
• بیزاری پیشوایان کفر از پیروان خود!
• آیه 168-169
• گامهای شیطان !
• 1- اصل حلیت
• 2- انحرافات تدریجی
• 3- شیطان یک دشمن قدیمی
• 4- چگونگی وسوسه شیطان
• آیه 170-171
• تقلید کورکورانه از نیاکان
• 1- ابزار شناخت
• آیه 172-173
• طیبات و خبائث
• 1- فلسفه تحریم گوشتهای حرام
• آیه 174-176
• باز هم نکوهش از کتمان حق
• آیه 177
• ریشه و اساس همه نیکیها
• آیه 178-179
• شان نزول
• قصاص مایه حیات شما است !
• 1- قصاص و عفو یک مجموعه عادلانه
• 2- آیا قصاص بر خلاف عقل و عواطف انسانی است ؟
• 3- آیا خون مرد رنگینتر است ؟
• آیه 180-182
• وصیتهای شایسته
• 1- فلسفه وصیت
• 2- عدالت در وصیت :
• 3- وصایای واجب و مستحب
• 4- وصیت در حال حیات قابل تغییر است
• آیه 183-185
• روزه سرچشمه تقوا
• 1- اثرات تربیتی، اجتماعی، و بهداشتی روزه
• اثر اجتماعی روزه
• اثر بهداشتی و درمانی روزه
• 3- امتیاز ماه مبارک رمضان
• 4- قاعده لا حرج
• آیه 186
• سلاحی به نام دعا و نیایش
• 1- فلسفه دعا و نیایش
• 2- مفهوم واقعی دعا
• 3- شرائط اجابت دعاء
• آیه 187
• توسعه ای در حکم روزه
• 1- مرزهای الهی
• 2- اعتکاف
• 3- طلوع فجر
• 4- آغاز و پایان، تقوا است
• پایان جلد اول تفسیر نمونه با تجدید نظر

آیه 3

آیه و ترجمه

الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

ترجمه :

3 خداوندی که بخشنده و بخشایشگر است (و رحمت عام و خاصش همه را رسیده ).