این ذکر مقدّس و پرمعنی که در تمام عبادتها، نیایشها، سجدهها و رکوعها به چشم میخورد و به کار میرود، حقیقتی را در بردارد که ریشه در همه عقاید و تفکرات صحیح اسلامی دوانده است و زیر بنای ارتباط انسان با خدا و صفات کمال اوست.
توحید، بر اساس تسبیح خدا و منزّه دانستن او از شریک و شبیه است.
عدل بر مبنای تسبیح ومنزّه دانستن خدا از ستم و تبعیض و حقکشی است.
نبوّت و امامت نیز بر تسبیح استوار است. منزّه دانستن خداوند از اینکه بندگانش را بی حجت و راهنما رها کند و پیکهایی برای ابلاغ راه هدایت نفرستد.
معاد نیز بر این پایه است. منزّه دانستن خداوند از اینکه پاداش نیکیها و کیفر بدیها را به نحو کامل ندهد و زندگی بشر و آن همه مجاهدات رسولان الهی به بیهودگی و بی ثمری بیانجامد، چرا که زندگی بی معاد پوچ است و بی هدف. سبحان اللّه، که خدا کار بی هدف کند و فلسفه وجودی انسان را به محدوده موقّت دنیا محدود سازد!
عشق به خدا نیز با پایه تسبیح است. تا او را از هر عیب و نقصی دور و پاک ندانیم، چگونه میتوانیم دل را خانه محبّت او سازیم؟
رضای انسان هم بر اساس تسبیح است. کسی میتواند از خدا راضی باشد که کارهای او را حکیمانه بداند و بر امر و دین او خورده نگیرد و آن را عیبناک نداند.
طاعت و بندگی نیز بر این پایه استوار است. خضوع و خشوع، در برابر معبودی رواست که کمال و علم و قدرت و جاودانگی داشته باشد و این همه در مفهوم تسبیح نهفته است.
توکّل و تقوا هم بر تسبیح خدا مبتنی است. تا خدا را تکیه گاهی مطمئن و مدبّری حکیم و آفریدگاری توانا که قدرت مطلقه هستی به دست اوست ندانیم، چگونه میتوانیم بر او توکّل کنیم و از او و حساب و عِقابش پروا داشته باشیم؟! تقوا هم وقتی است که انسان، خدا را منزّه از غفلت و جهل و بی خبری و خواب بداند.
روح تعبّد و مغز عبادت، همان تسبیح است.
در میان فرمانهای عبادی که خدا به پیامبر عزیزش داده، بیش از همه، دستور به تسبیح است. شانزدهمرتبه فرمانِ «سَبِّح» از سوی خدا، خطاب به پیامبر به اینکه: خدا را تسبیح بگوی، پیش از طلوع خورشید و قبل از غروب آن، در ساعات شب و اوقاتِ روز، در صبح و شام، و آنگاه که بر میخیزی ...**طه، آیه 130 ؛ غافر، آیه 55 ؛ طور، آیه 48.***
از امام سجاد علیه السلام نقل شده است که: هرگاه بندهای بگوید «سبحان اللّه»، همه فرشتگان بر او درود میفرستند.**توحید صدوق، ص 312.***
چه معامله پر برکتی! بی جهت نیست که اولیای خدا، همواره ذکر بر لب دارند و عشق در دل، و زبانشان به نام و یاد خدای محبوب زمزمهگر است.
ما نیز همصدا با همه کاینات و فرشتگان، با توجّه و از اعماق جان، عاشقانه و عارفانه میگوییم: ... «سبحان اللّه»!