برپایی فریضههای دینی به صورت دسته جمعی، غیر از پاداشهای فراوانی که یاد شد، در زندگی فردی و اجتماعی امت مسلمان نیز، آثار مثبت و فراوانی دارد که به برخی اشاره میشود:
1- آثار معنوی
بزرگترین اثر معنوی نماز جماعت، همان پاداشهای الهی است که گفته شد. روایت است که شبی، علی علیه السلام تا سحر به عبادت مشغول بود. چون صبح شد، نماز صبح را به تنهائی خواند و استراحت کرد.
رسولخدا صلی الله علیه و آله که آن حضرت را در جماعت صبح ندید، به خانه او رفت. حضرت فاطمه علیها السلام از شب زندهداری علی علیه السلام و عذر او از نیامدن به مسجد سخن گفت. پیامبر فرمود: پاداشی که بخاطر شرکت نکردن در نماز جماعت صبح، از دست علی علیه السلام رفت، بیش از پاداش عبادت تمام شب است.**سفینة البحار، ج 1، جماعت. ***رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده است:
«لانْ اُصَلّیَ الصُبَح فی جَماعةٍ اَحَبُّ اَلیَّ مِنْ اَنْ اُصَلّیَ لَیْلَتی حَتّی اُصْبحَ»**کنزالعمال، ج 8، حدیث 22792. ***اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم، در نظرم محبوبتر از عبادت و شب زنده داری تا صبح است.
بخاطر همین فضیلت و پاداش هاست که اگر تعداد نمازگزاران از ده نفر بیشتر شود، اگر تمام آسمانها کاغذ، و دریاها مرکّب و درختها قلم شود و فرشتگان بنویسند، پاداش یک رکعت آنرا نمیتوانند بنویسند.**توضیحالمسائل امام(ره) ، مسئله 1400.***
و نماز جماعت با تأخیر، بهتر از نماز فرادای در اوّل وقت است.**توضیحالمسائل امام(ره) ، مسئله 1402.***
2- آثار اجتماعی
نماز جماعت، مقدمه وحدت صفوف و نزدیکی دلها و تقویت کننده روح اخوّت است. نوعی حضور و غیاب بیتشریفات، و بهترین راه شناسائی افراد است.
نمازجماعت، بهترین، بیشترین، پاکترین وکمخرجترین اجتماعات دنیاست ونوعی دید وبازدید مجّانی وآگاهی از مشکلات و نیازهای یکدیگر وزمینهساز تعاون اجتماعی بین آحاد مسلمین است.
3- آثار سیاسی
نماز جماعت، نشان دهنده قدرت مسلمین و الفت دلها و انسجام صفوف است.
تفرقهها را میزداید، بیم در دل دشمنان میافکند، منافقان را مأیوس میسازد، خار چشم بدخواهان است.
نماز جماعت، نمایش حضور در صحنه وپیوند «امام» و «امّت» میباشد.
4- آثار اخلاقی، تربیتی
در نماز جماعت، افراد در یک صف قرار میگیرند و امتیازات موهوم صنفی، نژادی، زبانی، مالی و... کنار میرود و صفا و صمیمیّت و نوعدوستی در دلها زنده میشود و مؤمنان، با دیدار یکدیگر در صف عبادت، احساس دل گرمی و قدرت و امید میکنند.
نماز جماعت، عامل نظم و انضباط و وقتشناسی است.
روحیه فردگرایی و انزوا و گوشهگیری را از بین میبرد و نوعی مبارزه با غرور و خودخواهی را در بر دارد.
نماز جماعت، «وحدت» در گفتار، جهت، هدف و امام را میآموزد و از آنجا که بایَد پرهیزکارترین و لایقترین اشخاص، به امامت نماز بایستد، نوعی آموزش و الهام دهنده علم و تقوا و عدالت است.
نماز جماعت، کینهها و کدورتها و سوءظنّها را از میان میبرد و سطح دانش و عبودیّت و خضوع را در جامعه اهل نماز، افزایش میدهد.
به خاطر این همه آثار است که به نماز جماعت، آن همه توصیه شده است. حتی نابینایی وقتی از حضور پیامبر، اجازه خواست که به مسجد نیاید، آن حضرت فرمود: از خانه تا مسجد، ریسمانی ببندد و به کمک آن، خود را به نماز جماعت برساند.**وسائلالشیعه، ج 5، ص 377. ***و نیز نابینایانی که اجازه ترک شرکت در نماز خواستند، رسول خدا صلی الله علیه و آله اجازه نفرمود.**کنزالعمال، ج 8، ص 255.***
از طرف دیگر، برخورد شدید نسبت به کسانی که به نماز جماعت اهمیّت نمیدهند، نشان دیگری بر اهمیّت و سازندگی آن است. در حدیث است که به چنان کسان، همسر ندهید**سفینةالبحار، ج 1، جماعت.*** و معرّف آنان نشوید.**همان مدرک.***