هر لحظه امکان انحراف برای انسان وجود دارد، و اصولا وقتی خداوند به پیامبرش (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) دستور می دهد که از شر وسواس خناس به خدا پناه برد دلیل بر امکان گرفتار شدن در دام خناسان و وسوسه گران است .
با اینکه پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) به لطف الهی و با امدادهای غیبی، و سپردن خویشتن به خدا از هر گونه انحراف بیمه شده بود ولی با این حال این آیات را می خواند، و به او از شر وسواسان خناس پناه می برد با این حال تکلیف دیگران روشن است .
اما نباید ماءیوس شد، چرا که در مقابل این وسوسه گران مخرب، فرشتگان آسمان بیاری بندگان مؤمن، و رهروان راه حق می آیند، آری مؤمنان تنها
@@تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 475@@@
نیستند، فرشتگان بر آنها نازل می شود و آنها را کمک می کنند : ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملائکة (فصلت - 30) .
ولی به هر حال هرگز نباید مغرور شد، و خود را بی نیاز از موعظه و پند و تذکر و امدادهای الهی دانست، باید همیشه به او پناه برد همیشه بیدار بود و همیشه هشیار .
2 - در اینکه چرا ناس در سه آیه تکرار شده بعضی گفته اند به خاطر این است که در هر مورد به یک معنی است .
ولی ظاهر این است که برای تاءکید روی عمومیت این صفات سه گانه خداوند است و در هر سه مورد معنی واحدی دارد .
3 - در روایتی از پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) می خوانیم : ما من مؤمن الا و لقلبه فی صدره اذنان : اذن ینفث فیها الملک، و اذن ینفث فیها الوسواس الخناس فیؤید الله المؤمن بالملک، فهو قوله سبحانه : و ایدهم بروح منه : هر مؤمنی، قلبش دو گوش دارد، گوشی که فرشته در آن می دمد، و گوشی که وسواس خناس در آن می دمد، خداوند مؤمن را به وسیله فرشته تاءیید می کند و این است معنی آیه و ایده بروح منه .**مجمع البیان جلد 10 صفحه 571***
در حدیث پر معنی و تکان دهنده ای از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم : هنگامی که آیه و الذین اذا فعلوا فاحشة او ظلموا انفسهم ذکروا الله فاستغفروا لذنوبهم : کسانی که وقتی کار بدی انجام دهند یا به خویشتن ستم کنند خدا را یاد می آورند و برای گناهانشان استغفار می کنند نازل شد، ابلیس بالای
@@تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 476@@@
کوهی در مکه رفت، و با صدای بلند فریاد کشید، و سران لشگرش را جمع کرد .
گفتند : ای آقای ما ! چه شده است که ما را فرا خواندی ؟ گفت : این آیه نازل شده (آیه ای که پشت مرا می لرزاند و مایه نجات بشر است) چه کسی می تواند با آن مقابله کند ؟ یکی از شیاطین بزرگ گفت : من می توانم، نقشه ام چنین است و چنان ! ابلیس طرح او را نپسندید ! دیگری برخاست و طرح خود را ارائه داد باز هم مقبول نیفتاد ! در اینجا وسواس خناس برخاست و گفت : من از عهده آن برمی آیم .
ابلیس گفت : از چه راه ؟ گفت : آنها را با وعده ها و آرزوها سرگرم می کنم، تا آلوده گناه شوند، و هنگامی که گناه کردند توبه را از یادشان می برم ! ابلیس گفت : تو می توانی از عهده این کار برآیی (نقشهات بسیار ماهرانه و عالی است) و این ماموریت را تا دامنه قیامت به او سپرد .**المیزان جلد 20 صفحه 557***
خداوندا ! ما را از شر همه این وسوسه گران و از شر تمام وسواسان خناس حفظ فرما .
پروردگارا ! دام سخت است، و دشمن بیدار است و نقشه هایش مخفی و پنهان، و جز با لطف تو نجات ممکن نیست .
بارالها ! نمی دانیم چگونه شکر این نعمت بزرگ را به درگاه تو بگزاریم که بر ما منت نهادی و این افتخار بزرگ و توفیق را نصیب کردی که در این
@@تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 477@@@
ساعت و بعد از حدود 15 سال این تفسیر را به پایان برسانیم .
خدایا ! تو می دانی در این لحظه نشاطی توصیف ناپذیر، شادمانی و شعفی آمیخته با شکر در سراسر وجود ما موج می زند، احساسی که با هیچ بیانی توانائی شرح و شکر آن را نداریم، دست به درگاهت برمی داریم و عرض می کنیم : آفریدگارا ! ممکن است در تفسیر این آیات گرفتار لغزشهائی شده باشیم، تو همه آنها را بر ما ببخش، و امیدواریم بندگان تو نیز بر ما ببخشند .
و در آخرین جمله عرض می کنیم : ای خدای رحیم و مهربان این خدمت ناچیز را از همه ما بکرمت قبول فرما، و ذخر معاد و روز جزای ما قرار ده و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین
پایان سوره ناس و پایان جلد 27