تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد27
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

شاءن نزول سوره :

از ابن عباس نقل شده : هنگامی که آیه ((وانذر عشیرتک الاقربین)) نازل شد و پیغمبر ماموریت یافت فامیل نزدیک خود را انذار کند و به اسلام دعوت نماید (دعوت خود را علنی سازد) پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) بر فراز کوه صفا آمد و فریاد زد : یا ((صباحاه)) ! (این جمله را عرب زمانی می گفت که مورد هجوم غافلگیرانه دشمن قرار می گرفت، برای اینکه همه را با خبر سازند و به مقابله برخیزند کسی صدا میزد ((یاصباحاه !)) انتخاب کلمه صباح به خاطر این بود که هجومهای غافلگیرانه غالبا در اول صبح واقع می شد) .

هنگامی که مردم مکه این صدا را شنیدند گفتند : کیست که فریاد می کشد ؟

گفته شد ((محمد)) است، جمعیت به سراغ حضرتش رفتند، او قبائل عرب را با نام صدا زد، و با صدای او جمع شدند، فرمود به من به گوئید : اگر به شما خبر دهم که سواران دشمن از کنار این کوه به شما حمله ور می شوند، آیا مرا تصدیق خواهید کرد ؟ در پاسخ گفتند : ما هرگز از تو دروغی نشنیده ایم .

فرمود : انی نذیر لکم بین یدی عذاب شدید : من شما را در برابر عذاب شدید الهی انذار می کنم (شما را به توحید و ترک بتها دعوت می نمایم) هنگامی که ابولهب این سخن را شنید گفت : تبا لک ! اءما جمعتنا الا لهذا ؟ ! : زیان و مرگ بر تو باد ! آیا تو فقط برای همین سخن ما را جمع کردی ؟ !

در این هنگام بود که این سوره نازل شده : ((تبت یدا ابی لهب و تب)) زیان و هلاکت بر دستان ابولهب باد که زیانکار و هلاک شده است .

@@تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 414@@@

بعضی در اینجا افزوده اند هنگامی که همسر ابولهب (نامش ام جمیل بود) با خبر شد که این سوره در باره او و همسرش نازل شده، به سراغ پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) آمد در حالی که آن حضرت را می دید، سنگی در دست داشت و گفت من شنیده ام محمد مرا هجو کرده، به خدا سوگند اگر او را بیابم با همین سنگ بر دهانش می زنم ! من خودم نیز شاعرم ! سپس به اصطلاح اشعاری در مذمت پیغمبر و اسلام بیان کرد .**(تفسیر قرطبی) جلد 10 صفحه 7324 (با کمی تلخیص) همین مضمون را با تفاوتی (طبرسی) در (مجمع البیان) و (ابن کثیر) در (الکامل جلد 2 صفحه 60) و (درالمنثور) و (ابوالفتوح رازی) و (فخررازی) و (فی ظلال القرآن) در تفسیر این سوره نقل کرده اند***

خطر ابولهب و همسرش برای اسلام و عداوت آنها منحصر به این نبود، و اگر می بینیم قرآن لبه تیز حمله را متوجه آنها کرده و با صراحت از آنها نکوهش می کند دلائلی بیش از این دارد که بعدا به خواست خدا به آن اشاره خواهد شد .

@@تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 415@@@

ََآیه 1 - 5