مشهور این است که این سوره در ((مکه)) نازل شده است ولی بعضی احتمال مدنی بودن آن را داده اند، این احتمال نیز داده شده است که این سوره دو بار نازل شده یکبار در مکه و بار دیگری در مدینه، ولی روایاتی که در شاءن نزول این سوره وارد شده، قول مشهور را که این سوره مکی است تاءیید می کند .
در شاءن نزول این سوره می خوانیم : ((عاص بن وائل)) که از سران مشرکان بود، پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) را به هنگام خارج شدن از مسجد الحرام ملاقات کرد، و مدتی با حضرت گفتگو نمود، گروهی از سران قریش در مسجد نشسته بودند و این منظره را از دور مشاهده کردند، هنگامی که ((عاص بن وائل)) وارد مسجد شد به او گفتند : با که صحبت می کردی ؟ گفت : با این مرد ((ابتر)) !
این تعبیر را به خاطر این انتخاب کرد که ((عبدالله)) پسر پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) از دنیا رفته بود، و عرب کسی را که پسر نداشت ((ابتر)) (یعنی بلاعقب) می نامید، و لذا قریش این نام را بعد از فوت پسر پیغمبر برای حضرت انتخاب کرده بود (سوره فوق نازل شد و پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) را به نعمتهای بسیار و کوثر بشارت داد، و دشمنان او را ابتر خواند) .**(مجمع البیان) جلد 10 صفحه 549***
توضیح اینکه : پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) دو فرزند پسر از بانوی اسلام خدیجه داشت : یکی قاسم و دیگری طاهر که او را ((عبدالله)) نیز می نامیدند، و این هر دو در مکه از دنیا رفتند، و پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) فاقد فرزند پسر شد، این موضوع زبان بدخواهان قریش را گشود، و کلمه ((ابتر)) را برای حضرتش انتخاب
@@تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 369@@@
کردند .**پیغمبر اکرم صاحب فرزند مذکور دیگری بنام (ابراهیم) از (ماریه قبطیه) در مدینه در سال هشتم هجرت شد ولی اتفاقا او نیز قبل از آنکه به دو سالگی برسد چشم از دنیا پوشید و وفات قلب پاک پیامبر (ص) را آزرد***
آنها طبق سنت خود برای فرزند پسر اهمیت فوق العاده ای قائل بودند، او را تداوم بخش برنامه های پدر می شمردند، بعد از این ماجرا آنها فکر می کردند با رحلت پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) برنامه های او به خاطر نداشتن فرزند ذکور تعطیل خواهد شد و خوشحال بودند .
قرآن مجید نازل شد و بطرز اعجازآمیزی در این سوره به آنها پاسخ گفت، و خبر داد که دشمنان او ابتر خواهند بود، و برنامه اسلام و قرآن هرگز قطع نخواهد شد، بشارتی که در این سوره داده شده از یکسو ضربه ای بود بر امیدهای دشمنان اسلام، و از سوی دیگر تسلی خاطری بود به رسول الله (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) که بعد از شنیدن این لقب زشت و توطئه دشمنان قلب پاکش غمگین و مکدر شده بود .
در فضیلت تلاوت این سوره در حدیثی (از پیغمبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) آمده است : من قراءها سقاه الله من انهار الجنة، و اعطی من الاجر بعدد کل قربان قربه العباد فی یوم عید، و یقربون من اهل الکتاب و المشرکین :
هر کس آن را تلاوت کند خداوند او را از نهرهای بهشتی سیراب خواهد کرد، و به عدد هر قربانی که بندگان خدا در روز عید (قربان) قربانی می کنند، و همچنین قربانیهائی که اهل کتاب و مشرکان دارند، به عدد هر یک از آنان اجری به او می دهد .**(مجمع البیان) جلد 10 صفحه 548***
نام این سوره (کوثر) از اولین آیه آن گرفته شده است .
@@تفسیر نمونه جلد 27 صفحه 370@@@
ََآیه 1 - 3