تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه ، جلد26
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

1 - مقام رب چیست ؟

قابل توجه اینکه در آیات مورد بحث می فرماید : ((کسی که از ((مقام )) پروردگارش بترسد)) نمی فرماید : ((کسی که از پروردگارش بترسد)) در اینکه منظور از مقام چیست ؟ در اینجا تفسیرهای متعددی است :

1 - نخست اینکه منظور ((مواقف قیامت )) است که انسان در این مقامات در پیشگاه خداوند برای حساب متوقف می شود (بنابراین تفسیر ، ((مقام ربه )) به معنی ((مقامه عندربه )) یعنی ایستادن انسان در پیشگاه خدا است ) .

2 - منظور ((علم خداوند و مقام مراقبت او)) نسبت به همه انسانها است ، همانطور که در آیه 33 رعد آمده است افمن هو قائم علی کل نفس ‍ بما کسبت : ((آیا کسی که بالای سر همه ایستاده و مراقب اعمال همگان است همچون کسی است که این وصف را ندارد ؟ !))

شاهد دیگری برای این تفسیر حدیثی است که از امام صادق (علیه السلام ) نقل شده که فرمود : من علم ان الله یراه ، و یسمع ما یقول ، و یعلم ما یعلمه من خیر او شر فیحجزه ذلک عن القبیح من الاعمال فذلک الذی خاف مقام ربه و نهی النفس عن الهوی : ((کسی که می داند خدا او را می بیند و آنچه را می گوید ، می شنود و از آنچه از خیر و شر انجام می دهد آگاه است ، و این توجه او را از اعمال قبیح باز می دارد ، او کسی است که از مقام پروردگارش

@@تفسیر نمونه جلد 26 صفحه 109@@@

خائف است ، و خود را از هوای نفس باز داشته )) . ** نور الثقلین جلد 5 صفحه 197 . ***

منظور ((مقام عدالت )) او است ، چرا که ذات مقدس او مایه خوف نیست ، خوف از عدالت او می باشد ، و در حقیقت این خوف از مقایسه اعمال خود با عدل او حاصل می شود ، همانگونه که مجرمان از دیدن یک قاضی عادل بر خود می لرزند ، و از شنیدن نام محکمه و دادگاه وحشت می کنند ، در حالی که شخص بی گناه نه از آن ترسی دارد ، و نه از این وحشتی ! در میان این تفسیرهای سه گانه تضادی نیست و ممکن است همه آنها در معنی آیه جمع باشد .