در یازده آیه فوق به مهم ترین مواهب الهی ، و اساسیترین ارکان زندگی انسان ، یعنی ((نور)) و ((ظلمت )) و ((حرارت )) و ((آب )) و ((خاک )) و ((گیاهان )) اشاره شده است .
بیان این نظام دقیق از یکسو دلیل روشنی است بر قدرت خداوند بر همه چیز ، بنابراین جایی برای این سخن باقی نمی ماند که چگونه ممکن است خداوند بار دیگر مردگان را به زندگی و حیات باز گرداند همانگونه که در پاسخ
@@تفسیر نمونه جلد 26 صفحه 29@@@
منکران معاد در آیات آخر سوره ((یس )) نیز با کمال وضوح بیان شده است که می فرماید : ((آیا کسی که آسمانها و زمین را آفریده قادر نیست همانند آن را بیافریند)) (یس - 81) .
از سوی دیگر این تشکیلات عظیم حتما هدفی دارد ، و این هدف مسلما زندگی چند روزه دنیا نمی تواند باشد ، و به همین خوردنها و آشامیدنها و خواب و بیداریها اکتفاء شود ، بلکه حکمت خداوند ایجاب می کند که هدفی والاتر برای آن باشد یا به تعبیر دیگر ((نشاءه اولی )) تذکری است برای ((نشاءه آخرت )) و منزلگاهی است برای سیر طولانی بشر ، همانگونه که در آیه 115 سوره مؤمنون می فرماید : افحسبتم انما خلقناکم عبثا و انکم الینا لا ترجعون ((آیا گمان کردید که شما را بیهوده آفریدیم و به سوی ما باز نمی گردید ؟ !))
و از سوی سوم مساءله خواب و بیداری که خود نمونه ای از مرگ و حیات مجدد است ، و مساءله زنده شدن زمینهای مرده بر اثر نزول باران که صحنه معاد را همه سال در برابر چشمان انسانها جلوه گر می کند ، اشاراتی است پر معنی به مساءله رستاخیز و زندگی پس از مرگ ، همانگونه که در آیه 9 سوره فاطر بعد از ذکر تجدید حیات زمینهای مرده با نزول باران می فرماید : کذلک النشور : ((رستاخیز نیز چنین است )) .
@@تفسیر نمونه جلد 26 صفحه 30@@@
ََآیه 17 - 20