این سوره ویژگی سوره های مکی که بحثهای داغ از مبداء و معاد است در بر دارد، و مخصوصا بیانگر کیفرهای گروهی از اقوام پیشین است که بر اثر لجاجت و عناد و پیمودن راه کفر و ظلم و فساد یکی، پس از دیگر، به عذابهای کوبنده الهی گرفتار و هلاک شدند.
و به دنبال هر یک از این سرگذشتها جمله و ((لقد یسرنا القرآن للذکر فهل من مدکر)) ((ما قرآن را برای تذکر سهل و آسان ساختیم آیا کسی هست که پند گیرد تکرار می کند تا درسی باشد برای مسلمین و کفار.
رویهمرفته محتوای این سوره را در چند بخش می توان خلاصه کرد:
1 - آغاز سوره است که از مساءله نزدیکی قیامت و موضوع ((شق القمر)) و اصرار مخالفان در انکار آیات الهی سخن می گوید.
2 - در بخش دیگر از نخستین قوم سرکش و متمرد و لجوج یعنی قوم نوح و مساءله طوفان به صورت فشردهای بحث می کند.
3 - بخش دیگر داستان قوم عاد و عذاب دردناک آنها را شرح می دهد.
4 - در چهارمین بخش سخن از قوم ثمود و مخالفت آنها با پیامبرشان صالح است، و همچنین ((معجزه ناقه)) و بالاخره مجازات آنها با ((صیحه آسمانی)) است.
5 - سپس به سراغ قوم ((لوط)) می رود، و ضمن اشاره گویا و فشرده ای
@@تفسیر نمونه جلد 23 صفحه 6@@@
به کفر و انحراف اخلاقی آنها، به قسمتی از عذاب دردناکشان اشاره می کند.
6 - در بخش دیگر سخن بسیار کوتاهی از ((آل فرعون)) و مجازات آنها آمده.
7 - و در آخرین بخش مقایسه ای میان این اقوام و مشرکان مکه و مخالفان پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله) کرده، آینده خطرناکی را که در صورت ادامه این راه در پیش دارند بازگو می کند، و سوره را با شرح قسمتی از مجازات مجرمان در قیامت و پاداشهای عظیم پرهیزگاران پایان می دهد.
آیات سوره غالبا کوتاه و بسیار داغ و تکان دهنده است.
نامگذاری سوره به نام ((قمر)) به مناسبت نخستین آیه این سوره است که از ((شق القمر)) بحث می کند.