مشرکان عرب بتهای زیادی داشتند ، ولی از میان آنها سه بت ((لات )) و ((عزی )) و ((منات )) بدون شک از اهمیت و شهرت خاصی برخوردار بودند .
درباره اسم گذاری این بتهای سه گانه به این نامها ، و همچنین سازنده نخستین این بتها ، و محل و طایفه ای که آنها را می پرستیدند ، گفتگو و اختلاف است ، و ما تنها به آنچه در کتاب ((بلوغ الارب فی معرفة احوال العرب )) آمده است ، در اینجا اکتفا می کنیم :
((نخستین بت معروفی را که عرب انتخاب کرد بت ((منات )) بود که بعد از آنکه ((عمرو بن لحی )) بت پرستی را از شام به حجاز منتقل کرد ، ساخته شد ، این بت در منطقه ای در کنار دریای احمر ، در میان مدینه و مکه ، قرار داشت ، و همه اعراب برای آن احترام قائل بودند ، و نزد آن قربانی می کردند ، ولی بیش از همه دو قبیله ((اوس )) و ((خزرج )) به آن اهمیت می دادند ، تا اینکه در سال هشتم هجرت که سال ((فتح مکه )) بود به هنگامی که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) از مدینه به سوی مکه میرفت امیر مؤمنان علی (علیه السلام ) را فرستاد و آنرا در هم شکست )) .
عرب جاهلی مدتی بعد از ساختن بت منات به سراغ ((لات )) رفت که به صورت سنگی چهار گوشه بود ، و در سرزمین طائف قرار داشت ، همانجا که امروز مناره طرف چپ مسجد طائف قرار دارد ، خدمه این بت بیشتر طایفه ((ثقیف )) بودند ، هنگامی که آنها مسلمان شدند پیامبر (صلی اللّه علیه و آله ) مغیره را فرستاد و آنرا در هم شکست و در آتش سوزاند .
سومین بتی را که عرب جاهلی انتخاب کرده بود ((عزی )) و در محلی در
@@تفسیر نمونه جلد 22 صفحه 518@@@
مسیر مکه به سوی عراق نزدیک ((ذات عرق )) قرار داشت ، و قریش برای آن اهمیت فراوانی قائل بود .
آنها به این بتهای سه گانه تا آن اندازه اهمیت می دادند که به هنگام طواف اطراف خانه خدا می گفتند : و اللات و العزی ، و مناة الثالثة الاخری ، فانهن الغرانیق العلی ، و ان شفاعتهن لترتجی : ((لات )) و عزی و منات ، پرندگان زیبای بلند مقامی هستند که از آنها امید شفاعت می رود))
و آنها را دختران خدا می پنداشتند (ظاهر این است که آنها را تمثال فرشتگانی می پنداشتند که آنها را دختران خدا می خواندند) .**(بلوغ الارب فی معرفة احوال العرب) جلد 2 صفحه 202 و 203***
عجیب اینکه در نامگذاری آنها نیز غالبا از اسماء خداوند استفاده کرده بودند ، منتها با علامت ((تانیث ))! تا بیانگر اعتقاد فوق باشد ، به این ترتیب که ((اللات )) در اصل ((اللاهه )) بود ، سپس حرف ((ه )) ساقط شد و اللات شده است**واژه (اللات) طبق این معنی باید به صورت اللاة (با تاء گرد) نوشته شود ولی چون در حالت وقفی تبدیل به (ها) می شود و با (الله) ممکن است اشتباه شود آنرا به صورت (اللات) نوشته اند*** و ((العزی )) مؤنث ((اعز)) است و ((منات )) از ((منی الله الشی ء)) به معنی تقدیر چیزی از ناحیه خدا گرفته شده است .
بعضی نیز آنرا از ماده ((نؤء)) می دانند که عبارت بود از ستارگانی که عرب اعتقاد داشت به هنگام طلوع آنها بارانی همراه دارد ، و بعضی آنرا از ماده ((منی )) (بر وزن سعی ) به معنی ریختن خون دانسته اند ، زیرا خونهای قربانی را در کنار آن می ریختند .**احتمال اول در کشاف و احتمال دوم در بلوغ الارب آمده است***
به هر حال عرب تا آن اندازه برای این بتها احترام قائل بود که نامهائی
@@تفسیر نمونه جلد 22 صفحه 519@@@
همچون ((عبد العزی )) و ((عبد منات )) برای افراد یا برای بعضی از قبائل انتخاب می کردند .**بلوغ الارب جلد صفحه 202 و 203***