در احادیث اسلامی که در تفسیر آیات فوق، یا به طور مستقل، وارد شده، نیز روی این موضوع تکیه فراوان دیده می شود از جمله در حدیثی از امام موسی بن جعفر (علیه السلام ) می خوانیم که به یار دانشمندش بنام هشام بن حکم فرمود: یا هشام ان الله تبارک و تعالی بشر اهل العقل و الفهم فی کتابه، فقال فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه :
((ای هشام خداوند متعال اهل عقل و فهم را در کتابش بشارت داده است، و فرموده : بندگانم را بشارت ده، آنان که سخنان را می شنوند و از بهترین آنها
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 419@@@
پیروی می کنند، آنان کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده و آنان صاحبان عقل و اندیشه اند .)) ** کافی جلد 1 کتاب العقل حدیث 12 . ***
در حدیث دیگری از امام صادق (علیه السلام ) آمده است که در تفسیر آیه فوق فرمود: هو الرجل یسمع الحدیث فیحدث به کما سمعه، لا یزید فیه و لا ینقص : ((این آیه درباره کسانی است که حدیثی را که می شنوند بی کم و کاست و بدون اضافه و نقصان برای دیگران نقل می کنند .)) ** نور الثقلین جلد 4 صفخه482 حدیث 34 . ***
البته منظور از این حدیث تفسیر ((فیتبعون احسنه )) می باشد، چرا که یکی از نشانه های پیروی کردن از بهترین سخنان این است که انسان از خودش چیزی بر آن نیفزاید، و عینا در اختیار دیگران بگذارد .
در نهج البلاغه در کلمات قصار امیرعلی (علیه السلام ) می خوانیم : الحکمة ضالة المؤمن، فخذ الحکمة و لو من اهل النفاق !: ((گفتار حکمت آمیز گمشده مؤمن است، پس حکمت را بگیر هر چند از اهل نفاق صادر شود .)) ** نهج البلاغه کلمات قصار کلمه 80 . ***
4 - تطبیق یا شان نزول ؟
جمعی از مفسران شان نزولهائی برای آیات فوق ذکر کرده اند از جمله اینکه گفته اند: آیه و الذین اجتنبوا الطاغوت . . . و آیه بعد از آن درباره سه نفر وارد شده که در عصر جاهلیت (تسلیم غوغای مشرکان در آن محیط آلوده نشدند و) می گفتند لا اله الا الله آنها ((سلمان فارسی )) و ((ابوذر غفاری )) و ((زید بن عمرو)) بودند . ** تفسیر قرطبی و مجمع البیان ذیل آیات مورد بحث . ***
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 420@@@
و در بعضی از روایات بجای زید بن عمرو ((سعید بن زید)) آمده است . ** در المنثور طبق نقل تفسیر المیزان جلد 17 صفحه 267 . ***
بعضی نیز گفته اند که آیه ا فمن حق علیه کلمة العذاب . . . در مورد ((ابوجهل )) و مانند او نازل شده است . ** این قول را روح المعانی از بعضی - نقل کرده است . ***
ولی بعید نیست که اینها از قبیل شان نزول مصطلح نبوده باشد بلکه از قبیل تطبیق آیه بر مصادیق واضح است .
@@تفسیر نمونه جلد 19 صفحه 421@@@