همانگونه که از آغاز سوره گفتیم، چیزی که بیش از همه در مجموع آیات این سوره جلب توجه می کند بیان نعمتهای گوناگون الهی، اعم از مادی و معنوی، ظاهری و باطنی، فردی و اجتماعی است، و اگر نام سوره نعمتها برای آن انتخاب شده نیز از همین نظر است.
بررسی آیات سوره نشان می دهد که حدود چهل نعمت از نعمتهای بزرگ و کوچک، مادی و معنوی، طی آیات این سوره بیان شده است که فهرست وار ذیلا از نظر می گذرد، و تاکید می کنیم که هدف از آن نخست تعلیم درس توحید و بیان
@@تفسیر نمونه جلد 11 صفحه 463 @@@
عظمت آفریدگار است و در ثانی تقویت عشق و علاقه انسانها به آفریننده این نعمتها و تحریک حس شکرگزاری آنان می باشد:
1 - آفرینش آسمان (خلق السماوات).
2 - آفرینش زمین (و الارض).
3 - آفرینش چهارپایان (و الانعام خلقها).
4 - استفاده پوشش از پشم و پوست آنها (لکم فیها دف ء).
5 - استفاده از منافع حیوانات (و منافع).
6 - استفاده از گوشت آنها (و منها تاکلون).
7 - بهره گیری از جمال استقلال اقتصادی (و لکم فیها جمال).
8 - بهره گیری از حیوانات برای حمل و نقل (و تحمل اثقالکم - و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها).
9 - هدایت به صراط مستقیم (و علی الله قصد السبیل).
10 - نزول باران از آسمان و تهیه آب آشامیدنی از آن (هو الذی انزل من السماء ماء لکم منه شراب).
11 - پرورش مراتع و چراگاهها با آن (و منه شجر فیه تسیمون).
12 - روئیدن زراعت و زیتون و نخل و انگور و انواع میوه ها به برکت آن (ینبت لکم به الزرع و الزیتون و النخیل و الاعناب و من کل الثمرات).
13 - تسخیر شب و روز (و سخر لکم اللیل و النهار).
14 - تسخیر خورشید و ماه (و الشمس و القمر).
15 - تسخیر ستارگان (و النجوم).
16 - مخلوقات گوناگونی که در کره زمین آفریده شده (و ما ذرا لکم فی الارض مختلفا الوانه).
17 - تسخیر دریاها برای استفاده از گوشت و جواهرات آن (و هو الذی سخر البحر لتاکلوا منه لحما طریا و تستخرجوا منه حلیة تلبسونها).
@@تفسیر نمونه جلد 11 صفحه 464 @@@
18 - حرکت کشتیها بر سینه آبها (و تری الفلک مواخر فیه).
19 - آفرینش کوهها که آرامبخش زمینند (و القی فی الارض رواسی ان تمید بکم).
20 - آفرینش نهرها (و انهارا).
21 - ایجاد راههای ارتباطی (و سبلا).
22 - ایجاد علامات برای شناخت راهها (و علامات).
23 - استفاده از ستارگان برای راهیابی در شبها (و بالنجم هم یهتدون).
24 - زنده شدن زمینهای مرده بوسیله آب باران (و الله انزل من السماء ماء فاحیا به الارض بعد موتها).
25 - شیر خالص و گوارا که از میان خون و غذای هضم شده خارج می شود (نسقیکم مما فی بطونه من بین فرث و دم لبنا خالصا سائغا للشاربین).
26 - فرآورده هائی که از میوه های درخت نخل و انگور گرفته می شود (و من ثمرات النخیل و الاعناب تتخذون منه سکرا و رزقا حسنا).
27 - عسل یک غذای شفا بخش (فیه شفاء للناس).
28 - بخشیدن همسرانی به انسان از جنس خود او (و الله جعل لکم من انفسکم ازواجا).
29 - نعمت فرزندان (و جعل لکم من ازواجکم بنین و حفدة).
30 - انواع روزیهای پاکیزه به مفهوم وسیعش (و رزقکم من الطیبات) 31 - نعمت گوش (و جعل لکم السمع).
32 - نعمت چشم (و الابصار).
33 - نعمت عقل و هوش (و الافئدة).
34 - خانه ها و مسکن های ثابت (و الله جعل لکم من بیوتکم سکنا).
35 - خانه های سیار (خیمه ها) (و جعل لکم من جلود الانعام بیوتا).
@@تفسیر نمونه جلد 11 صفحه 465 @@@
36 - وسائل و اسبابهائی که از پشم و کرک و موی حیوانات ساخته و تهیه می شود (و من اصوافها و اوبارها و اشعارها اثاثا و متاعا الی حین).
37 - نعمت سایه ها (و الله جعل لکم مما خلق ظلالا).
38 - نعمت وجود پناهگاههای مطمئن در کوهها (و جعل لکم من الجبال اکنانا).
39 - انواع لباسهائی که انسان را از سرما و گرما حفظ می کند (و جعل لکم سرابیل تقیکم الحر).
40 - زره و لباس جنگ که در برابر ضربات دشمن مقاومت دارد (و سرابیل تقیکم باسکم).
و در پایان این بخش از نعمتها اضافه می کند کذلک یتم نعمته علیکم لعلکم تسلمون: ((اینگونه خداوند نعمتهایش را بر شما به حد کمال می رساند تا تسلیم فرمان او باشید)).