این آیات اشاره به گوشه ای از نظام آفرینش به عنوان دلیلی بر توحید و شناخت خدا است و بحثهائی را که در زمینه قرآن و نبوت در آیات گذشته آمد تکمیل می کند.
نخست می گوید: ((ما در آسمان برجهائی قرار دادیم)) (و لقد جعلنا فی السماء بروجا).
((بروج)) جمع ((برج)) در اصل به معنی ((ظهور)) است، و به همین جهت آن قسمت مخصوصی از دیوار اطراف شهر یا محل اجتماع لشکر که بروز و ظهور خاصی دارد، برج نامیده می شود، و نیز به همین جهت هنگامی که زن، زینت خود را آشکار سازد تبرجت المرئة می گویند.
به هر حال برجهای آسمانی اشاره به منزلگاههای خورشید و ماه است، و به تعبیر دقیقتر هنگامی که ما از کره زمین به ماه و خورشید نگاه می کنیم در هر فصل و موقعی از سال آنها را در مقابل یکی از صورتهای فلکی (صورتهای فلکی
@@تفسیر نمونه جلد 11 صفحه 41 @@@
مجموعه ستارگانی است که شکل خاصی را به خود گرفته اند) می بینیم و می گوئیم خورشید مثلا در برج حمل یا ثور یا میزان و عقرب و قوس است.**حمل (بره) مجموعه ستارگانی است که تقریبا به این شکل در آسمان درآمده، و همچنین ثور به معنی گاو، و میزان به معنی ترازو، و عقرب به همان معنی معروف، و قوس به معنی کمان است.***
بدیهی است وجود این برجهای آسمانی و منزلگاههای ماه و خورشید و آن نظام خاصی که برای حرکت آنها در این برجها وجود دارد که تقویم مجسم جهان هستی ما را تشکیل می دهد دلیل روشنی است بر علم و قدرت آفریدگار، این نظام شگرف با این حساب دقیق و مستمر بیانگر نقشه و هدفی است که در آفرینش این جهان بوده و هر چه در آن بیشتر بیندیشیم ما را به آفریننده جهان نزدیکتر می سازد.
سپس اضافه می کند ((ما آسمان و این صورتهای فلکی را برای بینندگان زینت بخشیدیم)) (و زیناها للناظرین).**ضمیر (زیناها) به (سماء) (آسمان) برمی گردد زیرا سماء مؤنث مجازی است.***
در یک شب تاریک و پر ستاره نظری به آسمان بیفکنید، ستارگانی که در هر گوشه و کنار به صورت گروه گروه دور هم جمع شده اند، گوئی هر دسته برای خود انجمنی دارند، و آهسته نجوی می کنند، بعضی خیره خیره به ما نگاه کرده اصلا چشمک نمی زنند و بعضی مرتبا چشمک می زنند، گوئی ما را به سوی خود می خوانند، بعضی آنچنان می درخشند که خیال می کنیم دارند به ما نزدیک می شوند، و بعضی با نور کمرنگ خود گوئی از آن اعماق آسمانهای دور فریاد بی صدائی می کشند که ما هم اینجائیم!
این منظره زیبای شاعرانه که شاید برای بعضی بر اثر تکرار مشاهده، عادی جلوه کند بیش از آنچه فکر کنیم دیدنی و جالب و شوق انگیز است.
@@تفسیر نمونه جلد 11 صفحه 42 @@@
گاهی که ماه با اشکال مختلفش در جمع آنها ظاهر می شود، چهره تازه و اعجاب انگیز دیگری به خود می گیرند.
بعد از غروب آفتاب یکی بعد از دیگری ظاهر می شوند، گوئی از پشت پرده بیرون می دوند و به هنگام طلوع صبح فرار کرده و در برابر نیروی خیره کننده آفتاب خود را پنهان می کنند.
از این گذشته، از نظر زیبائیهای علمی و اسرار بسیار فراوان، چهره آسمان آنچنان زیبا است که هزاران سال است چشم همه دانشمندان را به خود مشغول داشته به ویژه امروز که با نیرومندترین تلسکوبها و دوربینهای عظیم نجومی به سوی آن خیره می شوند و هر زمان اسرار تازه ای از این عالم پر غوغا، و در عین حال خاموش، برای مردم جهان کشف می کنند.
راستی ((چرخ با این اختران نغز و خوش و زیباستی))!...
در آیه بعد اضافه می کند ((ما این آسمان را از هر شیطان رجیم و شوم و ملعون محفوظ داشته ایم)) (و حفظناها من کل شیطان رجیم).
((مگر آن شیطانهائی که هوس ((استراق سمع)) (و خبرگیری دزدکی) کنند، که شهاب آشکار آنها را تعقیب می کند و به عقب می راند)) (الا من استرق السمع فاتبعه شهاب مبین).