بدون شک امید و آرزو و یا به تعبیر عرب ((امل)) عامل حرکت چرخهای زندگی انسانها است، که حتی اگر یک روز از دلهای مردم جهان برداشته شود، نظام زندگی به هم می ریزد، و کمتر کسی دلیلی بر فعالیت و تلاش و جنب و جوش خود پیدا می کند.
حدیث معروفی که از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شد الامل رحمة لامتی و لو لا الامل ما رضعت والدة ولدها و لا غرس غارس شجرا: ((امید مایه رحمت امت من است، اگر نور امید نبود هیچ مادری فرزند خود را شیر نمی داد، و هیچ باغبانی نهالی نمی کاشت**سفینة البحار جلد اول صفحه 30 (ماده امل).*** اشاره به همین واقعیت است.
ولی همین عامل حیات و حرکت اگر از حد بگذرد و به صورت ((آرزوی دور و دراز)) در آید بدترین عامل انحراف و بدبختی است، و درست همانند آب باران است که مایه حیات است اما این آب اگر از حد گذشت مایه غرق شدن و نابودی خواهد شد.
این آرزوی کشنده همان است که آیات فوق روی آن تکیه کرده و آنرا مایه بی خبری از خدا و حق و حقیقت می شمارد، این آرزوها و امیدهای دور و دراز چنان انسان را به خود مشغول می دارد و غرق در عالمی از تخیل می سازد، که از زندگی و هدف نهائیش به کلی بیگانه می شود.
حدیث معرفی که در نهج البلاغه از علی (علیهالسلام) نقل شده نیز بیان گویائی برای این واقعیت است: ایها الناس ان اخوف ما اخاف علیکم اثنان: اتباع الهوی و طول الامل، اما اتباع الهوی فیصد عن الحق، و اما طول الامل فینسی الاخرة: ((ای مردم مخوفترین چیزی که بر شما از آن می ترسم دو چیز است:
@@تفسیر نمونه جلد 11 صفحه 12 @@@
پیروی از هوا و هوسها، و آرزوهای دراز، چرا که پیروی از هوسها شما را از حق باز می دارد، و آرزوی دراز آخرت را بدست فراموشی می سپارد)).**نهج البلاغه خطبه 42.***
و براستی چه افراد با استعداد و شایسته و لایقی که بر اثر گرفتاری در دام آرزوی دراز به موجودات ضعیف و مسخ شده ای مبدل گشتند که نه تنها به حال جامعه شان مفید نیفتادند، بلکه منافع شخصی خود را نیز پایمال کردند، و از هرگونه تکامل نیز بازماندند آنچنانکه در دعای کمیل می خوانیم و حبسنی عن نفعی بعد املی: ((آرزوی دراز مرا از منافع واقعیم محروم ساخت))!
اصولا آرزو که از حد گذشت، دائما انسانرا در رنج و تعب وا می دارد، شب و روز باید تلاش کند به گمان خود دنبال سعادت و رفاه می رود در حالی که چیزی جز بدبختی و شقاوت برای او فراهم نمی شود، و این گونه افراد غالبا در همین حال جان می دهند و زندگی دردناک و غم انگیزشان مایه عبرت است برای آنها که چشم و گوش بینا و شنوا دارند.
@@تفسیر نمونه جلد 11 صفحه 13 @@@