تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد8
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

در اینجا به دو نکته باید توجه کرد:

1 - از آنجا که قرآن یک کتاب انسانسازی و تربیت است در بسیاری از موارد برای روشن ساختن حقایق عقلی متوسل به ذکر مثال می شود و گاهی
@@تفسیر نمونه جلد 8 صفحه 265@@@
موضوعاتی را که آغاز و انجامش، سالها طول می کشد در یک صحنه زودگذر و قابل مطالعه در برابر چشمان مردم مجسم می سازد.

بررسی تاریخ پر ماجرای عمر یک انسان یا یک نسل که گاهی یکصد سال طول می کشد برای افراد عادی کار آسانی نیست، اما هنگامی که صحنه ای همانند زندگی بسیاری از گیاهان که در چند ماه خلاصه می شود (از تولد و رشد و نمو و زیبائی و سپس نابودی) در مقابل او قرار دهند بسیار راحت می تواند چگونگی زندگی خود را در این آئینه شفاف ببیند

درست این صحنه را در مقابل چشم خود مجسم کنید، باغی است پر از درخت و سبزه و گیاه که همگی به ثمر نشسته و غوغای حیات در سرتاسر آن نمایان است، اما در یک شب تاریک یا یک روز روشن ناگهان ابرهای سیاه آسمان را میپوشاند، رعد و برق و سپس طوفان و رگبارهای شدید و تگرگهای دانه درشت آنرا از هر سو درهم می کوبد.

فردا که به دیدن آن باغ می آئیم درختان در هم شکسته، گیاهان از هم پاشیده و پژمرده، و همه چیز را در هم به روی خاک ریخته در مقابل خودمان مشاهده می کنیم آنچنان که باور نمی کنیم این همان باغ سرسبز خرمی است که دیروز بروی ما می خندید.

آری چنین است ماجرای زندگی انسانها مخصوصا در عصر و زمان ما که گاه یک زلزله یا یک جنگ چند ساعته چنان یک شهر آباد و خرم را در هم می کوبد که چیزی جز یک ویرانه با یک مشت اجساد قطعه قطعه شده باقی نمی گذارد.

وه چه غافلند مردمی که به چنین زندگی ناپایدار دل خوش کرده اند؟!

در جمله ((اختلط به نبات الارض)) باید توجه داشت که ((اختلاط)) در اصل آنچنان که ((راغب)) در ((مفردات)) گفته: به معنی جمع میان دو چیز یا بیشتر است، خواه مایع باشند یا جامد، و ((اختلاط)) اعم از ((امتزاج)) است (زیرا
@@تفسیر نمونه جلد 8 صفحه 266@@@
امتزاج معمولا در مایعات گفته می شود) بنابراین معنی جمله چنین می شود که بوسیله آب باران، گیاهان از هر قسم به هم می آمیزند، گیاهانی که بدرد انسان می خورد یا مورد استفاده حیوانات است.**از آنچه در بالا گفته شد روشن می شود که باء در (به) به معنی سببیت است، ولی بعضی احتمال داده اند، که به معنی (مع) بوده باشد یعنی آبی از آسمان نازل می شود با گیاهان مخلوط می گردد، و آنها را رشد و نمو می دهد، ولی این احتمال دوم با ذیل آیه که می گوید (مما یأکل النای و الانعام) سازگار نیست، زیرا ظاهر این جمله آنست که اختلاط در میان انواع گیاهان منظور بوده است، نه اختلاط آب و گیاه. (دقت کنید).***

جمله فوق اشاره ضمنی به این حقیقت نیز می کند که خداوند از آب باران که یکنوع و یک حقیقت بیشتر ندارد انواع و اقسام گیاهانی را می رویاند که نیازمندیهای مختلف انسانها و حیوانات را با مواد غذائی گوناگونشان تامین می کنند.