تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد5
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

آیه 78 - 80

آیه و ترجمه

لُعِنَ الَّذِینَ کفَرُوا مِن بَنی إِسرءِیلَ عَلی لِسانِ دَاوُدَ وَ عِیسی ابْنِ مَرْیَمَ ذَلِک بِمَا عَصوا وَّ کانُوا یَعْتَدُونَ(78)

کانُوا لا یَتَنَاهَوْنَ عَن مُّنکرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْس مَا کانُوا یَفْعَلُونَ(79)

تَرَی کثِیراً مِّنْهُمْ یَتَوَلَّوْنَ الَّذِینَ کفَرُوا لَبِئْس مَا قَدَّمَت لهَُمْ أَنفُسهُمْ أَن سخِط اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ فی الْعَذَابِ هُمْ خَلِدُونَ(80)

ترجمه :

78 - آنها که از بنی اسرائیل کافر شدند بر زبان داود و عیسی بن مریم لعن (و نفرین ) شدند، این بخاطر آن بود که گناه می کردند و تجاوز می نمودند.

79 - آنها از اعمال زشتی که انجام می دادند یکدیگر را نهی نمی کردند چه بدکاری انجام می دادند.

80 - بسیاری از آنها را میبینی که کافران (و بت پرستان ) را دوست می دارند (و با آنها طرح دوستی می ریزند) چه بد اعمالی از پیش برای (معاد) خود فرستادند که نتیجه آن خشم خداوند بود و در عذاب (الهی ) جاودانه خواهند ماند.

تفسیر:

در این آیات برای اینکه از تقلیدهای کورکورانه اهل کتاب از پیشینیانشان جلوگیری کند اشاره به سرنوشت شوم آنها کرده و می گوید: کافران از بنی اسرائیل بر زبان داود و عیسی بن مریم، لعن شدند و این دو پیامبر بزرگ از

@@تفسیر نمونه جلد 5 صفحه 43@@@
خدا خواستند که آنها را از رحمت خویش دور سازد

(لعن الذین کفروا من بنی اسرائیل علی لسان داود و عیسی ابن مریم )

در اینکه چرا تنها نام این دو پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) برده شده است مفسران احتمالاتی داده اند گاهی گفته می شود، علت آن این است که سرشناسترین پیامبران بعد از موسی (علیه السلام ) این دو پیامبر بودند، و گاهی گفته می شود که بسیاری از اهل کتاب افتخار می کردند که فرزندان داودند، قرآن با این جمله اعلام می کند که داود از کسانی که راه کفر و طغیان پیش گرفتند، متنفر بود، و بعضی گفته اند که این آیه اشاره به دو واقعه تاریخی است که خشم این دو پیامبر بزرگ را برانگیخت و جمعی از بنی اسرائیل را نفرین کردند، داود در مورد ساکنان شهر ساحلی ایله که به اصحاب سبت معروفند و سرگذشت آنها در سوره اعراف خواهد آمد، و حضرت مسیح درباره جمعی از پیروان خود که بعد از نزول مائده آسمانی باز هم راه انکار و مخالفت را پیش گرفتند لعن و نفرین نمود.

در هر حال آیه اشاره به این است که بودن جزء نژاد بنی اسرائیل و یا جزء اتباع مسیح، مادام که هماهنگی با برنامه های آنها نبوده باشد باعث نجات کسی نخواهد شد بلکه خود این پیامبران از اینگونه افراد ابراز تنفر و انزجار کردند.

جمله آخر آیه نیز این مطلب را تاکید می کند و می گوید: این اعلام تنفر و بیزاری بخاطر آن بود که آنها گناهکار و متجاوز بودند

(ذلک بما عصوا و کانوا یعبدون )

به علاوه آنها بهیچوجه مسولیت اجتماعی برای خود قائل نبودند، و یکدیگر را از کار خلاف نهی نمی کردند، و حتی جمعی از نیکان آنها با سکوت و سازشکاری، افراد گناهکار را عملا تشویق می کردند

(کانوا لا یتناهون عن منکر فعلوه )

و به این ترتیب برنامه اعمال آنها بسیار زشت و ناپسند بود

(لبئس ما کانوا یفعلون )

@@تفسیر نمونه جلد 5 صفحه 44@@@
در تفسیر این آیه روایاتی از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) و ائمه اهل بیت (علیهم السلام ) نقل شده که بسیار آموزنده است .

در حدیثی از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) می خوانیم لتامرن بالمعروف و لتنهون عن المنکر و لتاخذن علی ید السفیه و لتاطرنه علی الحق اطرا، او لیضربن الله قلوب بعضکم علی بعض و یلعنکم کما لعنهم : ((حتما باید امر به معروف و نهی از منکر کنید و دست افراد نادان را بگیرید و به سوی حق دعوت نمائید و الا خداوند قلوب شما را همانند یکدیگر می کند و شما را از رحمت خود دور می سازد همانطور که آنها را از رحمت خویش ‍ دور ساخت !))**تفسیر مجمع البیان ذیل آیه و در تفسیر قرطبی جلد چهارم صفحه 2250 نیز حدیثی به همین مضمون از ترمذی نقل کرده است***

در حدیث دیگری از امام صادق (علیه السلام ) در تفسیر کانوا لا یتناهون عن منکر فعلوه چنین نقل شده است : اما انهم لم یکونوا یدخلون مداخلهم و لا یجلسون مجالسهم و لکن کانوا اذا لقوهم ضحکوا فی وجوههم و انسوابهم**تفسیر برهان جلد اول صفحه 492 و تفسیر نورالثقلین جلد اول صفحه 661*** : ((این دسته که خداوند از آنها مذمت کرده هرگز در کارها و مجالس گناهکاران شرکت نداشتند، بلکه فقط هنگامی که آنها را ملاقات می کردند، در صورت آنان می خندیدند و با آنها مانوس بودند)).

و در آیه بعد به یکی دیگر از اعمال خلاف آنها اشاره کرده ،بسیاری از آنان را میبینی که طرح دوستی و محبت با کافران میریزند (تری کثیرا منهم یتولون الذین کفروا) بدیهی است که دوستی آنها ساده نبود، بلکه دوستی آمیخته با انواع گناه و تشویق آنان به اعمال و افکار غلط بود، و لذا در آخر آیه می فرماید: ((چه بد.

@@تفسیر نمونه جلد 5 صفحه 45@@@
اعمالی از پیش برای معاد خود فرستادند، اعمالی که نتیجه آن، خشم و غضب الهی بود و در عذاب الهی جاودانه خواهند ماند)) (لبئس ما قدمت لهم انفسهم ان سخط الله علیهم و فی العذاب هم خالدون )

درباره اینکه منظور از الذین کفروا در این آیه چه اشخاصی هستند بعضی احتمال داده اند منظور مشرکان مکه اند که یهود با آنها طرح دوستی ریخته بودند، و بعضی احتمال داده اند که منظور جباران و ستمگرانی بوده اند که یهود در اعصار گذشته طرح دوستی با آنها می ریختند حدیثی که از امام باقر (علیه السلام ) در این زمینه نقل شده نیز این معنی را تایید می کند آنجا که می فرماید: یتولون الملوک الجبارین و یزینون لهم اهوائهم لیصیبوا من دنیاهم**مجمع البیان ذیل آیه مورد بحث*** : ((این دسته کسانی بودند که جباران را دوست می داشتند و اعمال هوس آلود آنان را در نظرشان خوب جلوه می دادند تا به آنها نزدیک شوند و از دنیاشان بهره گیرند!))

هیچ مانعی ندارد که آیه اشاره به هر دو معنی بلکه اعم از آنها باشد.