همان گونه که قبلا اشاره شد در زمان جاهلیت زنان در زنجیر اسارت مردان بودند و بی آنکه به اراده و تمایل آنان توجه شود مجبور بودند زندگی خود را طبق تمایلات مردان خودکامه تنظیم کنند.
از جمله در مورد انتخاب همسر، به خواسته و میل زن هیچ گونه اهمیتی داده نمی شد حتی اگر زن با اجازه ولی، ازدواج می کرد سپس از همسرش جدا می شد باز پیوستن ثانوی او به همسر اول، بستگی به اراده مردان فامیل داشت و بسیار می شد با اینکه زن و شوهر بعد از جدائی علاقه به بازگشت داشتند مردان خویشاوند روی پندارها و موهوماتی مانع می شدند.
قرآن صریحا این روش را محکوم کرده، می گوید: ((هنگامی که زنان را طلاق دادید و عده خود را به پایان رسانیدند، مانع آنها نشوید که با همسران (سابق ) خویش ازدواج کنند اگر در میان آنها رضایت به طرز پسندیده ای حاصل شود)) (و اذا طلقتم النساء فبلغن اجلهن فلا تعظلوهن ان ینکحن ازواجهن اذا تراضوا بینهم بالمعروف ).
این در صورتی است که مخاطب در این آیه اولیاء و مردان خویشاوند باشند، ولی این احتمال نیز داده شده است که مخاطب در آن، همسر اول باشد، یعنی
@@تفسیر نمونه جلد 2 صفحه 183@@@
هنگامی که زنی را طلاق دادید مزاحم ازدواج مجدد او با شوهران دیگر نشوید، زیرا بعضی از افراد لجوج هم در گذشته و هم امروز بعد از طلاق دادن زن، نسبت به ازدواج او با همسر دیگری حساسیت به خرج می دهند که چیزی جز یک اندیشه جاهلی نیست .**بعضی تفسیر دوم را ترجیح داده اند به خاطر اینکه با آیات قبل که مخاطب عموما شوهران می باشد هماهنگ است (ولی این اشکال را دارد که تعبیر ازواجهن نسبت به همسران آینده یک تعبیر مجازی است به علاوه با شان نزول آیه نیز سازگار نیست)***
ضمنا در آیه سابق بلوغ اجل، به معنی رسیدن به روزهای آخر عده بود در حالی که در آیه مورد بحث به قرینه ازدواج مجدد، منظور پایان کامل عده است .**به اصطلاح در آیه سابق غایت جزء مغیی بود و در اینجا خارج از مغیی***
بنابراین از آیه استفاده می شود که زنان ((ثیبه)) (آنان که لااقل یک بار ازدواج کرده اند) در ازدواج مجدد خود هیچ گونه نیازی به جلب موافقت اولیاء ندارند حتی مخالفت آنها بی اثر است .
سپس در ادامه آیه، بار دیگر هشدار می دهد و می فرماید: ((این دستوری است که تنها افرادی از شما که ایمان به خدا و روز قیامت دارند از آن پند می گیرند)) (ذلک یوعظ به من کان منکم یؤمن بالله و الیوم الاخر).
و باز برای تاکید بیشتر می گوید: ((این برای پاکی و نمو (خانواده های شما) مؤثرتر و برای شستن آلودگیها مفیدتر است و خدا می داند و شما نمی دانید)) (ذلکم ازکی لکم و اطهر و الله یعلم و انتم لا تعلمون ).
این بخش از آیه، در واقع می گوید: این احکام همه به نفع شما بیان شده منتهی کسانی می توانند از آن بهره گیرند که سرمایه ایمان به مبداء و معاد را داشته باشند، و بتوانند تمایلات خود را کنترل کنند.
و به تعبیر دیگر این جمله می گوید: نتیجه عمل به این دستورها صددرصد به خود شما می رسد، ولی ممکن است بر اثر کمی معلومات، به فلسفه این احکام
@@تفسیر نمونه جلد 2 صفحه 184@@@
واقف نشوید، اما خدائی که از اسرار آنها آگاه است به خاطر حفظ طهارت و پاکیزگی خانواده های شما این قوانین را مقرر فرموده است .
قابل توجه اینکه : عمل به این دستورها، هم موجب تزکیه و هم موجب طهارت معرفی شده (ازکی لکم و اطهر).
یعنی هم آلودگیها را که بر اثر غلط کاری دامنگیر خانواده ها می شود بر طرف می سازد، و هم مایه نمو و تکامل و خیر و برکت است، (فراموش نباید کرد که ((تزکیه )) در اصل از ((زکات )) به معنی نمو گرفته شده است .
بعضی از مفسران جمله ((ازکی لکم )) را اشاره به ثوابهائی می دانند که با عمل به این دستورها حاصل می شود، و جمله ((اطهر)) را اشاره به پاک شدن از گناهان .
بدیهی است حوادثی پیش می آید که دو همسر با تمام علاقه ای که به یکدیگر دارند تحت تاثیر آن از هم جدا می شوند، بعد که آثار مرگبار جدائی را با چشم خود می بینند پشیمان شده و تصمیم به بازگشت می گیرند، سختگیری و تعصب در برابر بازگشت آنها، ضربه سنگینی به هر دو می زند و ای بسا مایه انحراف و آلودگی آنها شود، و اگر فرزندانی در این وسط باشند - که غالبا هستند - سرنوشت بسیار دردناکی خواهند داشت و مسؤول این عواقب شوم کسانی هستند که از آشتی آنها جلوگیری می کنند.
@@تفسیر نمونه جلد 2 صفحه 185@@@