وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ إِلَی مَآ أَنزَلَ اللَّهُ وَإِلَی الرَّسُولِ قَالُواْ حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَیْهِ ءَابَآءَنَآ أَوَلَوْ کَانَ ءَابَآؤُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ شَیْئاً وَلَا یَهْتَدُونَ
و هرگاه به آنان گفته شود: به سوی آنچه خداوند نازل کرده و به سوی پیامبر بیایید، گویند: آنچه پدرانمان را بر آن یافتیم، ما را بس است. آیا هر چند پدرانشان چیزی نمیدانستند و (به حقّ) هدایت نشده بودند (و بیراهه میرفتند، باید راه آنان را ادامه دهند؟)
نکته ها
شاید آیه مربوط به خرافههایی باشد که در آیهی قبل آمده بود که هرگاه به آنان گفته شود دست از این خرافات بردارید میگویند: «وجدنا علیه اباءنا»
پیام ها
1- قرآن، مردم را به پیروی از دستوراتِ خدا و رسول فرامیخواند. «تعالوا الی...»
2- پذیرفتن دعوت اسلام، سبب تعالی و رشد است. (کلمه «تَعالَوا» به معنای حرکت به سمت عُلوّ و رشد است)
3- اصل، فرهنگ الهی است، نه فرهنگ پیشینیان. «ما أنزل اللّه»
4- قرآن به تنهایی کافی نیست، سنّت وسیره و حکومت رسولاللّه هم ملاک عمل است. «تعالوا الی ما انزل اللّه و الی الرسول»
5 - اهل خرافات و افراد مرتجع و واپسگرا، حاضر به شنیدن حقّ نیستند. «قالوا حسبنا»
6- نه سنّتگرایی اصل است و نه نوگرایی، اصل، علم و هدایت است. «لایعلمون، لایهتدون»
7- وجدان خود را حاکم کنیم. «أولو کان آباؤهم...»
8 - ادب و احترام به گذشتگان آری، پیروی از افکار جاهلانهی آنان و وفاداری نابجا خیر. «او لو کان آباؤهم لا یعلمون»
9- تقلید کورکورانه، نشانهی بیعقلی است. «لایعقلون» در آیهی قبل، و تعصب روی نیاکان در این آیه.
10- تقلید جاهل از جاهل بیمعناست. «وجدنا علیه آباءنا... آباؤهم لایعلمون»
11- جاهل هدایتپذیر، بیخطر است. خطر آنجاست که جاهلان، هدایتپذیر نباشند. «لایعلمون، لایهتدون»