تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 3(سوره های مائده و انعام)
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره مائده آیه 95

یَأیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَقْتُلُواْ الصَّیْدَ وَأَنتُمْ حُرُمٌ وَمَن قَتَلَهُ مِنکُم مُّتَعَمِّداً فَجَزَآءٌ مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ یَحْکُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنکُمْ هَدْیاً بَلِغَ الکَعْبَةِ أَوْ کَفَّرَةٌ طَعَامُ مَسَکِینَ أَوْ عَدْلُ ذَ لِکَ صِیَاماً لِّیَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ وَمَنْ عَادَ فَیَنتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ وَ اللَّهُ عَزِیزٌ ذُو انتِقَامٍ‏

ای کسانی که ایمان آورده‏اید! در حال احرام، شکار را نکشید، و هر کس از شما به عمد، شکاری را بکشد، کیفر و کفّاره‏اش کشتن نظیر آن حیوان از چهارپایان است که (به این نظیر بودن) دو شاهد عادل از میان خودتان حکم کنند. (این حیوان قربانی) هدیه‏ای است که به کعبه برسد (وآنجا ذبح شود) یا (به جای قربانی) برای جبران آن (به شصت) فقیر طعام بدهد یا برابر آن روزه بگیرد. (این کفّاره‏های سه‏گانه) برای آن است که جزای کار خود را بچشد. خداوند از گذشته‏ی شما (که قانون کفّاره نیامده بود) گذشت. و هر کس این کار را تکرار کند، خداوند از او انتقام می‏گیرد، و خداوند، شکست‏ناپذیر و انتقام گیرنده است.
نکته ها
کلمه‏ی «حُرُم» به معنای کسی است که برای حج یا عمره، مُحرم شده است.
کلمه‏ی «نَعَم» که جمع آن «اَنعام» است، به شتر، گاو و گوسفند گفته می‏شود.
کلمه‏ی «مسکین» از «سکن»، به کسی گفته می‏شود که به خاطر تهی‏دستی و فقر، از مسکن خود خارج نمی‏شود وبه اصطلاح فقر او را از پا در آورده و خانه‏نشین کرده است.
امام صادق‏علیه السلام فرمود: کفّاره‏ی شترمرغ، شتر و کفّاره‏ی الاغ وحشی، گاو و کفّاره‏ی آهو، گوسفند و کفّاره‏ی گاو وحشی، گاو اهلی است. **تهذیب ج‏5، ص‏341. نورالثقلین، ج‏1، ص‏673. برای توضیح بیشتر در مورد کفّاره‏ی شکار و احکام و خصوصیّات آن، به کتب فقهی و توضیح المسائل مراجعه شود.***
پیام ها
1- خداوند، از مؤمنان انتظار ویژه‏ای دارد. «یا ایها الذین آمنوا لاتقتلوا...»
1- امنیّت در حال احرام، حتّی برای حیوانات نیز باید حفظ شود. «لاتقتلوا الصید و انتم حُرُم»
2- فلسفه‏ی تحریم یا حلال ساختن، همیشه ذاتی و مربوط به خود موارد نیست، بلکه گاهی به اقتضای شرایط زمانی و مکانی است، پس زمان و مکان، تاریخ و جغرافیا، در حکم الهی تأثیر دارد. «و انتم حُرُم»
3- اسلام برای حالات خاص، دستورات ویژه‏ای دارد. «و انتم حُرُم»
4- قوانین اسلام برای همه است. «و من قتله منکم»
5 - خطرناکتر از عمل و تخلّف، انگیزه و هدف و سوء قصد آگاهانه است. «من قتله منکم متعمّداً»
6- کیفر، باید عادلانه باشد. «مثل ما قتل»
7- پرداخت کیفر و جریمه باید دقیق باشد. «یحکم به ذوا عدل»
8 - اسلام به عدالت در همه جا توجّه دارد. «ذوا عدل منکم»
9- اسلام به هر مناسبتی به مسئله‏ی گرسنگان و فقرزدایی توجّه دارد. «طعام مسکین»
10- حیواناتی که در مکّه ذبح می‏شوند، هدیه هستند. «هدیاً بالغ الکعبة»
11- دست مجرم را در انتخاب نوع جریمه (قربانی، اطعام، روزه) باز بگذاریم و شرایط مالی و توان جسمی او را نادیده نگیریم. «فجزاء مثل ما قتل... او عدل ذلک صیاماً»
12- کیفر قانون‏شکنی به قدری سنگین است که اطعام شصت فقیر یا گرفتن شصت روزه تنها گوشه‏ای از آن است، نه تمام آن. «لیذوق»
13- اجرای قوانین، پس از ابلاغ رسمی آنهاست. «عفی اللّه عما سلف» قانون موارد قبلی را شامل نمی‏شود.
14- در تکرار شکار، علاوه بر جریمه، انتقام و قهر الهی نیز وجود دارد. «و من عاد فینتقم اللَّه»
15- اصرار بر گناه و تکرار آن، بسیار خطرناک وعقوبت سختی در پی دارد. «و من عاد فینتقم اللَّه منه و اللّه عزیز ذو انتقام»
16- تهدیدات الهی را جدّی بگیریم. «فینتقم اللّه... عزیز ذو انتقام»