وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُواْ التَّوْرَیةَ وَالْإِنْجِیلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَیْهِم مِّنْ رَّبِّهِمْ لَأَکَلُواْ مِن فَوْقِهِمْ وَمِن تَحْتِ أَرْجُلِهِم مِّنْهُمْ أُمَّةٌ مُّقْتَصِدَةٌ وَکَثِیرٌ مِّنْهُمْ سَآءَ مَا یَعْمَلُونَ
و اگر آنان (یهود و نصارا) تورات و انجیل و آنچه را از سوی پروردگارشان بر آنان نازل شده، برپا میداشتند، از بالای سرشان (آسمان) و از زیر پاهایشان (زمین) روزی میخوردند. بعضی از آنان میانهرو هستند، ولی بسیاری از آنان آنچه انجام میدهند بد است.
نکته ها
در آیهی قبل، نقش ایمان در سعادت معنوی و اخروی مطرح بود، در این آیه نقش آن در سعادت دنیوی و رفاه اقتصادی بیان شده است.
اگر پیروان کتب آسمانی دیگر در برابر قرآن تسلیم میشدند و تسلیم در مقابل قرآن را تسلیم نژاد بنیاسرائیل در برابر نژاد عرب نمیپنداشتند و میدانستند که اصول تعالیم انبیا یکی است و ایمان به آنچه پس از تورات و انجیل نازل شده، راه یافتن به کلاس بالاتر است نه باطل ساختن دستورهای پیشین، در این صورت، علاوه بر بهرههای اخروی در قیامت، در همین دنیا نیز انواع نعمتها به سویشان سرازیر میشد.
در آیهی قبل، از عقیدهی یهود در مورد بسته بودن دست خدا صحبت شد، در این آیه میفرماید: شما به کتابهای آسمانی روی آورید، سپس قضاوت کنید که دست خدا بسته است یا نه. اگر عظمت شما به ذلّت تبدیل شده، به خاطر کفر و پشت کردن شما به دستورهای آسمانی است، نه به خاطر عجز و دست بسته بودن خداوند.
آیه 96 سورهی اعراف نیز مشابه این آیه است: «و لو انّ اهل القُری آمنوا و اتّقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض» و اگر ساکنان آبادیها ایمان آورند و تقوا پیشه کنند، همانا درهای برکات آسمان و زمین را بر آنها میگشاییم.
سؤال: آیا به پا داشتن کتب آسمانی، سبب توسعهی رزق است؟
پاسخ: یا خداوند به خاطر پاداش، رزق و روزی را توسعه میدهد یا در خود کتب آسمانی راههای طبیعی توسعهی رزق آمده است که اگر آنان کتاب آسمانی را بر پا دارند به آن راهها دست خواهند یافت.
پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله فرمود: یهود 71 فرقه و نصاری 72 فرقه میشوند که تنها یک فرقه آنان بهشتی هستند، هرگاه حضرت علیعلیه السلام این حدیث را از رسول اکرمصلی الله علیه وآله نقل میفرمود، این آیه را نیز تلاوت میکردند. ** تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها
1- اهل کتاب، به همهی کتب آسمانی ایمان ندارند. «و لو انّهم» (کلمه «لو» برای امتناع است)
2- کتب آسمانی (تحریف نشده)، قانون اساسی و محور و راهنمای همه حرکتهاست و مانند پرچم باید همواره برپا داشته شود. «اقاموا»
3- برای دعوت دیگران به اسلام، به اعتقادات و مقدّسات صحیح آنان لطمه نزنیم. «اقاموا التوراة ...»
4- تنها تلاوت کتاب آسمانی کافی نیست، اقامهی آن نیز لازم است. «أقاموا التوراة و الانجیل»
5 - همهی کتب آسمانی، محترم است. «اقاموا التوراة والانجیل و ما انزل الیهم»
6- قرآن، برای همهی امّتهاست، نه فقط مسلمانان. «ما انزل الیهم من ربّهم»
7- اسلام، به رفاه مردم نیز توجّه دارد. «لأکلوا»
8 - توجّه به دستورهای دینی، زندگی مادی را هم سروسامان میدهد. «لو انّهم... لأکلوا...»
9- در نظام هستی، ایمان افراد، در حاصلخیزی زمین و بارش باران و رشد کشاورزی و محصولات، نقش دارد. ** تفسیر المیزان.*** «اقاموا التوراة... لاکلوا»
10- جامعهی فاسد، انسان را مجبور به فساد نمیکند. در میان انبوه بدکاران، گروهی هم معتدلند. «منهم اُمّة مقتصدة»
11- در اقامهی کتب آسمانی، اعتدال لازم است، نه افراط وتفریط. «مقتصدة»
12- هیچ گاه همهی افراد یک مجموعه، نژاد، منطقه و مذهب را تخطئه نکنیم. «منهم اُمّة مقتصدة»
13- کثرت جمعیّت، نشانهی حقّانیّت نیست. «کثیر منهم ساء مایعملون»