(115) وَمَنْ یُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدَی وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّی وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَ سَآءَتْ مَصِیراً
و هرکس پس از آنکه هدایت برایش آشکار شد با پیامبر مخالفت کند و راهی جز راه مؤمنان را پیروی کند، او را بدان سوی که روی کرده بگردانیم و او را به دوزخ افکنیم که سرانجام بدی است.
نکته ها:
این آیه دربارهی کسانی است که پس از پذیرش اسلام و رسالت پیامبر، به مخالفتِ آگاهانه با دستورات او میپردازند و راهِ خود را از راه جماعت مسلمین جدا میکنند.
«مُشاقّه رسول» یعنی خودت را یک شِقّ و رسول اکرم صلی الله علیه و آله را شِقّ دیگر قرار دهی. به کارشکنی بپردازی و دست به مخالفت آگاهانه همراه با عداوت بزنی.
شقاق و مخالفت با پیامبر خدا انواع مختلفی دارد، مانند: انکار کل دین، ایمان به بعضی و کفر به بعض دیگر، تحریف، توجیه و حیلههای شرعی.
در روایات آمده است دو نفر برای مسخره کردن، سوسماری را مخاطب قرار داده و او را با لقب امیرالمومنین خواندند. حضرت علی علیه السلام فرمود: «دَعْهما فهو امامهما یوم القیامة» یعنی آن دو استهزا کننده را به حال خود رها کنید که همین سوسمار در قیامت امام آن دو خواهد شد. سپس این جمله را تلاوت فرمود: (نولّه ما تولّی)**تفسیر نورالثقلین.***
حضرت علی علیه السلام در نامه ششم نهجالبلاغه میفرماید: اگر مردم روی شخصی اتّفاق آرا داشتند و او را امام نامیدند رضای خدا در آن است و اگر کسی با طعن یا بدعت از مدار اطاعت او خارج شد او را برگردانید و اگر برنگشت با او بجنگید که راه مؤمنان را پیروی نکرده است.**«فانْ َاجمعوا علی رَجل و سَمّوه اماماً کان ذلک للّه رضا فانْ خَرج عن اَمرِهم خارج بِطَعن او بِدعَة رُدّوه الی ما خَرج منه فانْ اَبی قاتلوا علی اتّباعه غَیر سبیل المؤمنین ماتولّی». نهجالبلاغه نامه 6.***
پیام ها:
1- علم و شناخت مسئولیّتآور است و کیفر مخالفان پیامبر زمانی است که حقّانیت پیامبر اکرم را فهمیده باشند. (و من یشاقق الرسول من بعد ما تبیّن له... نصله جهنّم)
2- سیرهی عملی مسلمین به شرطی حجّت است که با سنّت و راه رسولاللَّه مخالفتی نداشته باشد. (من یشاقق الرسول.... یتبع غیر سبیل المؤمنین... نصله جهنّم)
3- پیامبر اسلام و مؤمنان در یک جبهه قرار دارند و مخالفت با جامعه اسلامی، مخالفت با پیامبر است. (یشاقق الرسول... و یتبع غیر سبیل المؤمنین)
4- تسلیم بودن در برابر رسول خداوند واجب و مخالفت با او حرام است. (و من یشاقق الرسول)
5 - تفرقهافکنی در صفوف مسلمین سبب دوزخ است. (یتبع غیر سبیل المؤمنین... نصله جهنّم)
6- خداوند، کسی را بدون اتمام حجّت به دوزخ نمیبرد. (بعد ما تبین له الهدی)
7- حساب افراد قاصر و مستضعف که صدای حقّ را نمیشنوند، یا قدرت تشخیص ندارند، از حساب افراد آگاه ولجوج، جداست. (بعدماتبیّنلهالهدی)
8 - مقدّمات سقوط انسان، به دست خود اوست. (من یشاقق الرسول ... نصله جهنّم)
9- هر راهی جز راه مؤمنان واقعی، به دوزخ منتهی میشود. (یتبع غیر سبیل المؤمنین... نصله جهنّم)
10- نتیجهی مخالفت با رسول خدا و امّت اسلامی، تحت ولایت غیر خدا در آمدن و سقوط در جهنّم است. (نولّه ما تولّی)
11- خداوند، نعمتهای خود را از منحرفان قطع نمیکند و هر کس را در مسیری که خودش انتخاب کرده است، یاری میدهد. (نولّه ما تولی)