(33) وَلِکُلٍّ جَعَلْنَا مَوَ لِیَ مِمَّا تَرَکَ الْوَ لِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَالَّذِینَ عَقَدَتْ أَیْمَنُکُمْ فََاتُوهُمْ نَصِیبَهُمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ شَهِیداً
و از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان و کسانی که با آنان پیمان بستهاید، برجا گذاشتهاند، برای هر یک وارثانی قرار دادهایم، پس سهم آنان را (از ارث) بپردازید، زیرا که خداوند بر هر چیز، شاهد و ناظر است.
نکته ها:
«مَوالی» جمع «مولی» دارای معانی مختلفی است، ولیدراینجا مراد وارثان است.
جملهی (عقدت ایمانکم) اشاره به قراردادهای است که پیش از اسلام، میان دو نفر برقرار میشد و اسلام، با اندکی تغییر، آن را پذیرفت و نامش در کتب فقهی، «ضمان جریره» است. متن قرارداد به این صورت بوده که دو نفر پیمان ببندند در زندگی، همدیگر را یاری کنند و در پرداخت غرامتها، کمک هم باشند و از هم ارث برند. (چیزی شبیه قرارداد بیمه در امروز)، که اگر خسارتی بر یکی وارد شد، همپیمان او، دیهی آنرا بپردازد. اسلام این قرارداد را پذیرفت، ولی ارث بردن از دیگری را مشروط به آن کرد که انسان وارثی نداشته باشد.
امام رضا علیه السلام دربارهی معنای (و الذین عقدت ایمانکم) فرمودند: مقصود پیمانی است که مردم با رهبران الهی و معصوم بستهاند.**وسائل، ج12، ص 241.***
پیام ها:
1- تعیین میزان ارث، به فرمان خداست. (لکل جعلنا موالی)
2- خویشان نزدیکتر، در ارث بردن اولویّت دارند. (الاقربون)
3- انسان حقّ دارد در شرایطی مالکیّت خود را از طریق پیمان و قرارداد به دیگری واگذار کند. (عقدت ایمانکم)
4- تعهّدات انسان در زمان حیاتش، پس از مرگ، محترم است. (والّذین عقدت ایمانکم فآتوهم نصیبهم)
5 - وفای به پیمان و عهد، واجب است. (آتوهم نصیبهم)
6- بدهکاران باید برای پرداخت بدهی، به سراغ طلبکاران بروند. (آتوهمنصیبهم)
7- ایمان به حضور خداوند، رمز تقوی و هشدار به کسانی است که وفادار به پیمانهای خود نیستند. (اناللّه کان علی کل شیء شهیدا)