(4) وَءَاتُواْ النِّسَآءَ صَدُقَتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَکُمْ عَنْ شَیْءٍ مِّنْهُ نَفْساً فَکُلُوهُ هَنِیئاً مَّرِیئاً
ومهر وکابین زنان را به صورت هدیه و با رغبت بدهید و اگر با میل و رغبت خویش چیزی از آن را به شما بخشیدند، آنرا حلال وگوارا مصرف کنید.
نکته ها:
کلمهی «نِحلَة» به گفتهی راغب اصفهانی، از «نَحل» به معنای زنبور عسل است. چون زنبور عسل به مردم عسل میبخشد و توقّعی هم ندارد، به هدیه هم «نحلة» گفته میشود. البتّه بعضی مفسّرین «نحلة» را به معنای «دَین» گرفتهاند. یعنی مهریّه، دَین و بدهی قطعی مرد است.
در حدیث است: بهترین اموال خویش را برای سه مصرف قرار دهید:
1- مهریّه. 2- حج. 3- کفن. اگر بهترین اموال را صرف مهریّه کنید، فرزندان شما صالح میشوند.**تفسیر اطیبالبیان ذیل آیه.***
پیام ها:
1- پرداخت مهریّه به زن حقّ او و الزامی است. (و آتوا النساء...)
2- مهریّه، نرخ زن نیست، بلکه نشانهی صداقت مرد در علاقه و دوستی به همسر است. (صدقاتهن)
3- زن، مالک مهریهی خود است. پدر و بستگان زن، حقّ گرفتن مهریهی او را برای خود ندارند.**چون در جاهلیّت و بعضی اقوام، مهریه زن را پدر یا بستگان میگرفتند، خداوند در قرآن، ابتدا نام گیرنده را برد و فرمود: (و اتوا النساء) مهریه را به خود زن بدهید و نفرمود: «واتوا صدقات النساء» مهریه زنان را بپردازید، تا گیرنده هر که بتواند باشد. *** (آتوا النّساء صدقاتهن)
4- مهریّه، بهای زن نیست، بلکه هدیهی مرد به همسرش میباشد. (نحلة)
5 - زن، در گرفتن یا بخشیدن مهریه، آزاد و مستقل است. (فان طبن لکم)
6- مال گوارا، مالی است که صاحبش آنرا با طیب خاطر و رضایت ببخشد. (فان طبن... هنیئاً)
7- رضایت ظاهری کافی نیست. رضایت قلبی لازم است. بخششهای اکراهی، اجباری و یا رودربایستی اعتبار ندارد. (طبن... نفساً)
8 - مهر و هبه، از اسباب مالک شدن است. (صدقاتهنّ، فَان طبن لکم عن شیء)
9- زنان تحت تأثیر عواطف همهی مهر خود را نبخشند. (شیء منه)