(172) أَلَّذِینَ اسْتَجَابُواْ لِلَّهِ وَالْرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَآ أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِینَ أَحْسَنُواْ مِنْهُمْ وَاتَّقَوْاْ أَجْرٌ عَظِیمٌ
آنان که دعوت خدا و رسول را (برای شرکتِ دوباره در جهاد علیه کفّار) پذیرفتند، با آنکه جراحاتی به آنان رسیده بود، برای نیکوکاران و پرهیزکارانِ آنها، پاداش بزرگی است.
نکته ها:
کفّار قریش، پس از پیروزی در احد بسوی مکّه بازگشتند. در بین راه به این فکر افتادند که چه بهتر است به مدینه بازگردیم و باقیمانده مسلمانان را نیز از بین ببریم، تا کار اسلام یکسره شود. این خبر به پیامبر صلی الله علیه و آله رسید. آن حضرت فرمان بسیج داد و فرمود: شرکت کنندگان در احد حرکت کنند. مسلمانان آماده شدند. ابوسفیان وقتی از بسیج عمومی مسلمانان آگاه شد، گمان کرد که لشکر تازه نفسی مهیّا شده است تا شیرینی پیروزی احد را بر کام آنان تلخ کند، لذا از حملهی مجدّد منصرف شد و به سرعت به طرف مکّه حرکت نمود.
در تاریخ میخوانیم که در جنگ احد حضرت علی علیه السلام بیش از شصت زخم و جراحت برداشت، ولی لحظهای دست از یاری پیامبر برنداشت. در تفسیر کنزالدقائق آمده است که این آیه دربارهی حضرت علی علیه السلام و نه نفر دیگر نازل شده است.
پیام ها:
1- مؤمنان واقعی، در سختترین شرایط نیز دست از یاری اسلام برنمیدارند. (استجابوا... من بعد ما اصابهم القرح)
2- شرکت مجروحان در جبهه، مایهی تشویق و تقویت روحیّه افراد سالم است. (استجابوا... من بعد ما اصابهم القرح)
3- اطاعت از رسول خدا، همچون اطاعت از خداست. (استجابوا للَّه و الرّسول)
4- شرکت مجروحان در جبهه، نشانهی وفاداری و عشق و معرفت کامل آنان به مکتب و رهبر و هدف است. (من بعد ما اصابهم القرح)
5 - گاهی شرایط جنگ به گونهای است که حتّی مجروحان نیز باید حاضر شوند. (استجابوا... من بعد ما اصابهم القرح)
6- هرچه عمل دشوارتر باشد، قابل ستایش بیشتری است. (استجابوا... من بعد ما اصابهم القرح)
7- حضور در جبهه و مجروح شدن، اگر همراه با تقوی نباشد بیارزش است. (للذین احسنوا منهم واتّقوا)
8 - برخی از اصحاب پیامبر که در جبهه هم شرکت کردهاند، از سلامت فکر و تقوی دور شدند. (للذین احسنوا منهم واتّقوا)
9- رزمندهای قابل ستایش است که:
الف: از جنگ خسته نشود. (استجابوا... من بعد ما اصابهم القرح)
ب: اهل کار نیک باشد. (للذین احسنوا منهم)
ج: از فرمان خدا و رسول تخلّف نکند. (واتّقوا)