تربیت
Tarbiat.Org

زکات
حاج شیخ محسن قرائتی

مقدمه

الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین
الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلوه و آتوا الزکوه و امر و ابالمعروف و نهوا عن المنکر ولله عقبه الامور
سوره حج، آیه 41.
(مؤمنان) کسانی که (هستند) که اگر در زمین به آنان قدرت بخشیدیم، نماز را بر پا می‏دارند و زکات می‏دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‏نمایند و پایان همه کارها از آن خداست .
همین که در سال 57 حکومت شاهنشاهی با اراده الهی و به رهبری امام خمینی و پیروی مردم ایران سرنگون گشت و با بیش از 98% آراء مردم، جمهوری اسلامی برقرار شد، حرکت‏های فرهنگی زیادی رونق گرفت .مثلا در بدنه نظام دانشگاه‏ها، کتابخانه‏ها، مدرسه سازی‏ها، سوادآموزی، رشد مؤسسات تحقیقاتی، انتشارات، روزنامه‏ها، شبکه‏های صدا و سیما توسعه یافت و در کنار نظام، رشد حوزه‏های علمیه، نمازجمعه‏ها، نمازعیدها، توجه به قرآن و احکام و مسائل دینی و پیدا شدن تشکل‏های مذهبی در مدارس و دانشگاه‏ها و انجمن‏های اسلامی در وزارت خانه‏ها و کارخانه‏ها و حضور طلاب و فضلا در پادگان‏ها و دانشگاه‏ها و... مشهود شد.
اما با گذشت ده سال از انقلاب اسلامی، مشاهده شد هنوز کارهای واجب، میلیونی و فرهنگی متعددی انجام نشده است که بنده افراد دلسوزی را پیدا کنم و آن کارها دنبال نمایم (دست خط ایشان موجود است).
یکی از آن کارها توجه ویژه به نماز بود. گرچه امت اسلامی نماز را در مساجد بر پا می‏داشت، ولی اقامه نماز در مدارس، دانشگاه‏ها، جاده‏ها، ظهر تاسوعا و عاشورا، زمین‏های ورزشی، ادارات و... جلوه‏ای نداشت .
با لطف خداوند ستاد اقامه نماز تشکیل شد و هر سال اجلاس با شکوهی در یکی از استان‏ها با پیام رهبر عزیز انقلاب و حضور شخصیت‏های سیاسی فرهنگی برگذار گردید و مسائل نماز دنبال شد.
بیش از صد عنوان کتاب توسط ستاد اقامه نماز درباره نماز منتشر شد، بیش از صد مسجد در جاده‏ها ساخته شد، بیش از هزار قطعه شعر سروده شد و بیش از پنجاه هزار نماز جماعت در مدارس برگذار شد. هزاران جوان آثار قلمی و هنری خود را درباره نماز ارائه دادند و بیش از ده هزار طلبه جوان در مدارس به اقامه نماز پرداختند.
بعد از نماز به سراغ مسئله امربه معروف و نهی از منکر رفته و در این باره نیز افرادی را به همکاری دعوت کردم و کتاب هایی نوشته شد و کارهای مثبتی انجام گرفت. پس از آن به سراغ مسئله زکات رفته و کارهایی انجام شد، از جمله: حدود سی سفر به استان‏ها رفتم و نامه‏ها و ناله هایی را به ائمه محترم جمعه نوشتم. متأسفانه تا آن موقع کتابی فارسی برای ترویج و تبیین موضوع زکات در جامعه نداشتیم. بعد از آنکه اولین گردهمایی زکات در استان خوزستان برقرار کردیم، کم کم مسئله زکات مطرح شد و آیة الله محسنی گرکانی امام جمعه اراک و دانشمند عزیر آقای دهقان دو کتاب درباره زکات (این واجب فراموش شده) نوشتند. برادر دانشمند دیگر جناب آقای مجتبی کلباسی مقالاتی را که در زمینه زکات نوشته شده بود بررسی و جمع آوری کردند و به نام زکات در اندیشه‏ها چاپ و منتشر شد.
آری با کمال تأسف بعد از بیست و دو سال انقلاب اسلامی گذشت، سه یا چهار جلد کتاب زکات نوشته شد، ولی باز هم زکات از فراموشی بیرون نیامد. اینجانب با لطف و توفیق الهی چند شب جمعه در برنامه تلویزیونی (درسهائی از قرآن) مسئله زکات را دنبال کردم و یادداشت هایی در این باره آماده شد. دو نفر از فضلا هم چند روزی از قم به تهران آمده و این یادداشت‏ها را تکمیل کردند و بنده آنها را بازنویسی کردم و این کتاب پیش روی شما قرار گرفت .
محور کتاب آیات و روایات و پاسخ به بعضی شبهات درباره زکات است. امیدوارم که مفید واقع شود و ذخیره قبر و قیامت همه ما باشد.
در ده‏ها سفری که برای زکات داشتم، طرح ما این بود که ستادهای زکات با ترکیب این اعضا: علم منطقه، استاندار یا فرماندار یا بخشدار، کمیته امداد، جهاد کشاورزی، تعاونی روستا، شورای استان و افرادی که در میان مردم محبوبیت دارند تشکیل شود و شیوه کار این گونه باشد که مسئله زکات طرح و تبلیغ شود و مردم زکات خود را نزد افراد مورد اطمینان جمع آوری کنند و زیر نظر عالم منطقه در همان منطقه و در راه هایی که قرآن فرموده، هزینه شود.
در بعضی از مقررات جمهوری اسلامی چنین آمده که اگر مردم منطقه‏ای (بخصوص روستاها) بودجه‏ای جمع آوری کردند، دولت نیز به همان اندازه به آن بودجه اضافه کند و در نیازهای مشروع همان منطقه مصرف شود. این حمایت دولت خود میتواند تشویقی برای انجام کار باشد. گرچه مردم مسلمان خود میدانند که انجام تکلیف شرعی و بهره‏گیری از برکات دنیوی و اخروی زکات نباید مشروط بر حمایت‏های این و آن باشد. یعنی حتی اگر دولت کمک نکرد ما باید به وظیفه خود عمل کنیم.
به هر حال ما هنوز در آغاز کاریم و از کوتاهی هایی که شده است عذرخواهی می‏کنیم.
از خداوند عذر میخواهم که چرا مسئله زکات را آن گونه که باید تبلیغ نکردم. اگر ما همان گونه که برای دفاع مقدس تبلیغ کردیم و بر اثر آن مردم جوانان خود را به جبهه‏ها فرستادند، مسئله زکات را جدی می‏گرفتیم، بسیاری از مسلمانان به راحتی زکات مال خود را می‏پرداختند.
از فقرا و مساکین و همه گرفتارانی که می‏توانستند مشکلات خود را از طریق زکات حل کنند عذرخواهی می‏کنم.
از قرآن که با آن همه عنایت مسئله زکات را تذکر داد و من بی اعتنا بودم، عذر خواهی می‏کنم. خداوندا!من غافل شدم و فکرم را در بسیاری از مسائل غیر واجب صرف کردم، ولی واجبات که جزو ارکان اسلام بود، مورد غفلتم واقع شد.
خدایا!می‏توانستم با دعوت از هنرمندان، فیلم‏ها و سرودهایی درباره چگونگی حل مشکلات مناطق محروم از طریق زکات بسازم ولی غافل شدم. می‏توانستم به محضر علما بروم و با اصرار از آنان بخواهم که مسئله زکات را از نظر علمی و فقهی مورد بحث و دقت قرار دهند و مسئله زکات را در حوزه‏های علمی رونق ببخشم ولی غافل شدم.
خدایا! تو می‏دانی که اگر مردم به مسئله زکات و خمس ایمان بیشتری داشتند و عمل می‏کردند، ما از برکات زیادی محروم نمی‏شدیم. به هر حال رسماً استغفار و عذرخواهی می‏کنم و از خداوند آرزوی جبران غفلتهای گذشته و از همه عاشقان برای انجام این مهم استمداد می‏کنم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاتة