تربیت
Tarbiat.Org

اخلاق در قرآن جلد اول - اصول مسائل اخلاقی
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

1 - توجّه جدّی به خطرات زبان!

برای پرهیز از خطرات هر موجود خطرناک قبل از هر چیز توجّه کامل به خطرات آن لازم است، هر روز که انسان از خواب بیدار می‏شود باید به خودش توصیه کند که باید مراقب خطرات زبانش باشد زیرا این عضو می‏تواند تو را به اوج سعادت برساند و یا بر خاک ذلّت و شقاوت بنشاند؛ اگر غافل شوی همچون حیوان درّنده غافلگیری، تو را می‏درد.
این معنی بطرز زیبائی در روایات اسلامی وارد شده است.
در حدیثی از «سعید بن جبیر» از رسول خداصلی الله علیه وآله نقل شده است که فرمود:
«اِذا اَصْبَحَ ابْنُ آدَمَ اَصْبَحَتِ الْاَعْضاءُ کُلُّها تَسْتَکْفِی اللِّسانُ اَنّی‏ تَقُولُ اِتَّقِ اللَّهَ فِینا فَاِنَّکَ اِنْ اِسْتَقِمْتَ اِسْتَقَمْنا وَ اِنْ اِعْوَجَجْتَ اِعْوَجَجْنا؛ هنگامی که فرزندان آدم صبح می‏کنند تمام اعضای بدن به زبان هشدار می‏دهند و می‏گویند تقوای الهی را در مورد ما مراعات کن، چرا که اگر تو به راه راست بروی ما نیز به راه راست می‏رویم و اگر تو به راه کج بروی ما نیز به راه کج می‏رویم!»(383)
در حدیث دیگری از امام علیّ ابن الحسین‏علیه السلام آمده است: «اِنَّ لِسانَ ابْنِ آدَمَ یُشْرِفُ عَلی‏ جَمیعِ جَوارِحِهِ کُلَّ صَباحٍ فَیَقُولُ کَیْفَ اَصْبَحْتُمْ؟! فَیْقَولُونَ بِخَیْرٍ اِنْ تَرَکْتَنا وَ یَقُولُونَ اللَّهَ اللَّهَ فینا، وَ یُناشِدُونَهُ وِ یَقُولُونَ اِنَّما نُثابُ وَ نُعاقَبُ بِکَ؛ زبان انسان هر روز صبح به تمام اعضاء بدن نظر می‏افکند و می‏گوید: صبح شما چگونه است؟ می‏گویند خوب است اگر تو ما را به حال خود واگذاری! (سپس اضافه می‏کنند) خدا را، خدا را، رعایت حال ما را بکن، و به او قسم می‏دهند و می‏گویند ما به واسطه تو مشمول ثواب یا عقاب واقع می‏شویم!»(384)