تربیت
Tarbiat.Org

یکصد و چهارده نکته نماز
حاج شیخ محسن قرائتی

47- نماز و طبیعت

نماز تنها یک توجه قلبی نیست، عملی است همراه با مردم و با بهره‏گیری از طبیعت: باید به آسمان نگاه کرد تا وقت نماز را شناخت، به ستارگان نگریست تا قبله را شناخت، به آب توجه کرد تا پاک و مطلق و حلال و تمیز باشد، به خاک دقت کرد تا برای سجده و تیمم شرائط لازم را داشته باشد. عبادات الهی بدون طبیعت نمی‏شود. رسول اکرم صلی الله علیه و آله سحرها به آسمان و ستارگان نگاه می‏کرد و فکر می‏کرد و می‏گفت: ربنا ما خلقت هذا باطلا پروردگارا اینها را بیهوده خلق نکردی. بعد به نماز می‏ایستاد، فکر در طبیعت یکی از راههای خداشناسی است. سعدی می‏گوید:
هر نفسی که فرو می‏رود. ممد حیات است و چون بر می‏آید مفرح ذات، پس در هر نفسی دو نعمت موجود است و بر هر نعمتی شکری واجب، آری اگر نفس فرو نرود زندگی نداریم، اگر بر نگردد باز هم زندگی نداریم. والی امام صادق علیه‏السلام می‏فرماید: در هر نفسی هزاران نعمت در کار است (نه دو نعمت) زیرا برگ، در نفس کشیدن انسان سهم دارد. اگر گیاهان کربن‏ها را تبدیل به اکسیژن نکنند چگونه نفس بکشیم؟ بلکه در هر نفسی نهنگ‏های دریاها شریکند زیرا هر شبانه روز میلیون‏ها حیوان ریز و درشت در اقیانوسها می‏میرند که اگر این نهنگ‏ها آنها را نبلعند و دریاها را پاکسازی نکنند آبها بد بو و فاسد می‏شود و اگر آبها فاسد شود تنفس برای انسان مشکل خواهد شد. توجه می‏کنید که برای یک نفس کشیدن ما هم برگ درختان و هم نهنگ اقیانوس‏ها باید همکاری کنند، حیف که ما از اسرار هستی غافلیم!
در اسلام فکر در طبیعت بزرگترین عبادتها است، فکر در خاک و آب و آسمان و گیاهان، ولی در نماز مقدار و شیوه بهره‏گیری از طبیعت محدود است، مردان حق ندارند هنگام نماز از طلا و ابریشم استفاده کنند، پوشیدن لباس تکبر با تواضع در درگاه خداوند سازگار نیست. خوردن و آشامیدن هنگام نماز با روح عبادت سازگار نیست، سجده بر زمین خاکی عبادت است ولی در سجده بر خوردنی‏ها و آشامیدنی‏ها، شکم پرستی مطرح است نه خداپرستی، توجه به طبیعت صحیح است نه غرق در طبیعت شدن، طبیعت آیه و علامت و فلش برای عبور است نه توقفگاه و غرقاب، آب دریا برای آن است که کشتی روی آن حمل شود نه آنکه آب در توی کشتی وارد شود تا همه را غرق کند، خورشید برای آن است که انسان از نورش بهره گیرد نه آنکه به نورش خیره گردد تا کور شود.