بیش از هزار سال از طوفان نوح گذشت، نسل بشر که با طوفان نوح پاکسازی شده و بار دیگر با جمعیتی مؤمن حیات و زندگی را آغاز کرد با هجوم بیامان شیطان مواجه شد. وقتی فرزندی به یکی از فرزندان نوح منتقل شد برخی از برادران او به این مطلب حسادت ورزیدند و قابیل وار به مقابله با برادر خود پرداختند و به این ترتیب بار دیگر مقابله حزب شیطان با حزب الله آغاز گشت و همین امر موجب تخریب و فاصله گرفتن گروه بسیاری از مردمان از راه خداوند شد. تا اینکه به زمان ظهور ابراهیم منتهی شد که قدرت در دست فردی بنام نمرود بود که او پا را از همه مراتب بالاتر گذارده و ادعای خدایی بر زمین را داشت و چنان بر جهان آن روز سلطه یافته که هر تصمیم ظالمانهای را به اجرا میگذارد و کسی را یارای مخالفت با او نبود.%
ابراهیم پیامبری بود که در این فصل از تاریخ که جهان با سیاهی حکومت جهل و ستم مواجه بود مبعوث گشته و به مبارزه با نمرود پرداخت.%
مبارزه و انجام رسالت ابراهیم درس بزرگی برای بشریت بود و خداوند او را به عنوان اسوه و الگوی تاریخ بیان میدارد و میفرماید:%
"قد کانت لکم اسوه حسنه فی ابراهیم و الذین معه"%
برای شما ابراهیم و کسانی که با او همراهی نمودند الگویی مناسب است؛%
خداوند در آیه دیگری میفرماید:
"لقد کان لکم فیهم اسوه حسنه لمن کان یرجو الله و الیوم الاخر و من یتول فان الله هو الغنی الحمید"(1) %
"ابراهیم و یارانش برای شما الگوی مناسبی هستند برای آنها که امید به خدا و روز قیامت دارند بلی هر کسی عقب نشینی کند خداوند بی نیاز و ستوده است.%
زندگانی ابراهیم از هنگام تولد تا مرگ درس و عبرت است که اکنون زندگی و رسالت این پیامبر بزرگ الهی را در فصلهای زیر مورد مطالعه قرار میدهیم.%
تولد
%%
نمرود مستبد و خودکامه با قدرت زورمدارانه خود بر مردم آن دوران سیطره کامل داشت و با اشاعه فرهنگ بت پرستی و معرفی خود به عنوان خدای روی زمین جامعه را از توحید و عبودیت دور ساخته و بشریت را در معرض تباهی قرار داده بود.%
او با خبر شد که کودکی به دنیا میآید که تاج و تختش را درهم خواهد ریخت و توحید را در زمین تبلیغ میکند.%
او به فکر جلوگیری از ظهور این مولود بود و در روزی که گمان داشت نطفه ابراهیم بسته میشود دستور داد مردها را از شهر دور کنند و هیچ مردی با همسر خود آمیزش نداشته باشد. اما او نمیدانست که عالم در دست خداوند است و نمیتوان مانع اجرای اراده او شد و در راه او نمیتوان ایجاد سد نمود.%
پدر ابراهیم در کاخ نمرود از خدمتگزاران بود و در آن روز نمرود مجبور شد او را برای انجام ماموریتی به شهر اعزام کند و همان روز نطفه ابراهیم بسته شد. نمرود با خبر شد که ابراهیم متولد خواهد شد، و او فهمید نتوانسته آن شب همه مردها را از شهر دور نگاه دارد اما نمیتوانست مشخص کند چه کسی است و به پدر ابراهیم نیز بد گمان نبود. سپس دستور داد تمام زنهایی را که مورد اتهام هستند بازرسی نموده و در صورت مشاهده بارداری به قتل برسانند. در این دستور کودکهای فراوانی به قتل رسیدند و حکومت شیطان چنان سهمگین بود که کسی یارای مقابله با این ستم و ظلم را نداشت.%
خداوند اثر حمل را در مادر ابراهیم مخفی نمود و ابراهیم از این خطر جان سالم بدر برد.%
ابراهیم در سنین جوانی قرار گرفت و از سوی خداوند برای هدایت مردم و خارج ساختن آنها از انحرافات و شرک مأمور شد.%
در آن زمان مردم، فرهنگ توحید را فراموش نموده و به سوی خدایان دروغین رفته بودند. گروهی بت، گروهی ماه و ستارگان و گروهی خورشید را میپرستیدند و بالاتر از همه نمرود خود را به عنوان خدای بزرگ معرفی میکرد.%
نتیجه این بت پرستی، انحراف اجتماع آنها از مسیر انسانیت و غلطیدن در اعمال پست و غیر انسانی بود که شیوع انحراف جنسی یکی از مظاهر این بت گرایی در برخی مناطق آنها به شمار میآمد.%
ابراهیم مبارزه خود را در زمینه توحید با همه مظاهر شرک آغاز نمود.%
با آنها که ماه و خورشید و ستارگان را به عنوان خدا میشناختند به بحث پرداخت و با استفاده از سادهترین روشها آنها را در معرض تردید قرار داد.%
بحث با ستاره پرستان
%%
حضرت ابراهیم در برابر آنها که ستارگان را خدا میدانستند قرار گرفت شب هنگام آنها به ابراهیم گفتند اینها خدای ما هستند.%
(2)%
"ابراهیم پرسید این خدای ما است؟ صبح نزدیک شد و ستاره غروب کرد ابراهیم گفت نمیتوان به آنچه غروب میکند دل بست."%
او نمیتواند خدا باشد. خدا باید همیشه حاضر باشد چون ما همیشه و در همه حال به خداوند نیازمند هستیم و آنگاه که این خدا در افول است چگونه از او کمک میخواهید و او چگونه میتواند به شما کمک کند و اصولا آنکه رفتنی است برای آمدنش نیاز دارد و برای رفتنش نیاز و ما خدایی را باید پیدا کنیم که بی نیاز مطلق باشد پس ستاره خدا نیست و نمیتوان به او دل بست و او را به عنوان خدا دوست داشت.%
(3)«انعام 77» %
ماه را دید گفت این خداست اما ماه نیز به غروب گرایید و ابراهیم گفت اگر خدا مرا هدایت نکند از گروه ستمگران خواهم بود.%
آنکه خداوند متعال را رها می کند و به ماه که مخلوقی از خالق بی انتها است سر سجده فرود میآورد بر خویش و دیگران ستم روا داشته است.%
(4)%
و آنگاه در برابر کسانی قرار گرفت که خورشید را میپرستیدند گفت: "این خداست؟ بلی این از آنها بزرگتر است اما این نیز غروب نمود و به همان دلیل این نیز قابل عبادت نیست."%
ابراهیم و همه بشر نیازمند خدای جاودانه و بی نیاز است و ماه و خورشید و ستارگان نه جاودانهاند که غروب کردند و نه بی نیاز که برای طلوع نیاز به رفع حجاب از چهره آنهاست پس خود نیازمند خالقاند.%
"من از آنچه میپرستید بیزارم."%
(5)%
"من صورت خود را به سوی کسی باز میگردانم که آسمان و زمین را خلق نمود و من برای او شریکی قایل نمیشوم."%
مواجهه با نمرود%
%%
ابراهیم به سراغ نمرود رفت و خدایی او را زیر سؤال برد نمرود باید به ابراهیم پاسخ میگفت ابراهیم تا اینجا نشان داده که میتواند جو جهل را شکسته و خدایان دروغین را کنار بگذارد.%
نمرود به ابراهیم میگوید چرا من خدا نباشم و آنچه تو ادعا میکنی خدا باشد؟ ابراهیم به او میگوید تو عاجزی و خداوند باید قادر باشد پس تو نمیتوانی خدا باشی.%
او از ابراهیم سؤال میکند که به چه دلیل من ناتوان هستم مگر قدرت مرا نمیدانی و مگر خدای تو چه قدرتی دارد من حکومتی مقتدر دارم و هر کاری را که مایل باشم انجام میدهم.%
(6)%
"آیا ندیدی آن را که با ابراهیم به بحث نشست و با قدرتی که خدا در اختیار او قرار داده بود ادعا میکرد."%
(7)%
"ابراهیم فرمود قدرت خداوند این است که زنده میکند و میمیراند این در اختیار تو نیست تو نمیتوانی کسی را زنده کنی و یا کسی را بمیرانی ممکن است کسی را به قتل رسانی اما این تو نیستی که او را میمیرانی بلکه مشیت الهی است که باید بر قتل و موت او تعلق گیرد و الا اگر همه عالم جمع شوند تا کسی را به قتل برسانند و خداوند نخواهد نمیشود."%
او گفت من هم این قدرت را دارم؛%
دو زندانی را آوردند یکی را آزاد نمود و دیگری را به قتل رساند و گفت آن را که قرار بود به قتل برسانم آزاد کردم پس من او را زنده نمودم و این را که زنده بود به قتل رساندم پس من نیز همان قدرت خدای تو را دارا هستم.%
در اینجا بلافاصله ابراهیم به او میفرماید:%
(8)%
"خداوند من خورشید را از غرب طلوع میدهد تو آن را از غرب ظاهر نما."%
این برای او قابل تکرار نبود و نمیتوانست با پاسخی عامیانه عوامفریبی کند. اینجا بود که :%
(9)%
"نمرود کافر مبهوت ماند و نتوانست دیگر پاسخی ارائه دهد."%
ابراهیم در برابر بتگرایان
%%
در مبارزه علیه بت و بتپرستان ابراهیم سخن را با کسی آغاز میکند که برای او همچون پدر است یعنی با او نسبت دارد و از طرفی در دستگاه نمرود است و کار بت سازی و پیکره سازی و حفاظت از بتها بر عهده اوست و او از ابراهیم نیز انتظار دارد تا در این باره به او کمک کند و تلاش نماید تا به بت و نمرود به بهترین شکل خدمت کند اما با کمال تعجب مشاهده میکند که ابراهیم نسبت به بتها سخن دیگری دارد و به او میگوید:%
(10)%
"به چه دلیل چیزی را عبادت میکنید که نه میشنود و نه میبیند و نه به شما سودی میرساند؟ پدرجان شیطان را عبادت نکن شیطان نسبت به خداوند عصیانگر است."%
و برای جلب اطمینانش به او گفت:%
"خداوند به من دانشی عطا فرموده که به تو نداده پس از من پیروی کن تا تو را در راه مستقیم قرار دهم."%
این مطلب برای او بسیار عجیب و سخت بود که کسی در باره بتها تردید ایجاد نماید لذا با تعجب به او گفت:%
"تو واقعا از بتها روی گردانیدهای؟" و تهدید کرد که: "اگر به مخالفت با بتها خاتمه ندهی تو را سنگسار خواهیم نمود و آنگاه به او دستور تبعید داد."%
در این باره ابراهیم با او که نماینده قدرت و سلطه بود سخن تندی نگفت و بلکه با کلامی نرم او را مورد خطاب قرار داد و گفت:%
(11)%
"بر شما سلام باد برای تو (که همچون پدر من هستی) طلب مغفرت میکنم که او نسبت به من به شدت مهربان است."%
ابراهیم آنها را مدتی به حال خود رها میکند اما آنها را تحت نظر دارد%
(12)%
"من شما و آنچه از غیر خدا مورد دعا قرار میدهید رها میکنم و از خدا میخواهم که در دعا از خداوند دچار شقاوت نشوم."%
ابراهیم بار دیگر به سراغ آنها آمد%
(13)%
به آزر و سایر مردم که همفکر او بودند گفت:%
"این صورتها و شکلها چیست که در برابر آنها به زمین میافتید، اینها چیست که عبادت میکنید؟%
(14)
"گفتند: ما بتها را عبادت میکنیم و در کنار آنها اعتکاف میکنیم."%
(15)%
"ابراهیم گفت: آیا وقتی آنها را عبادت میکنید صدایشان را میشنوید؟یا فایده و ضرری برای شما دارند؟"%
(16)
(17)%
"گفتند: ما دیدیم پدرانمان آنها را عبادت میکردند."%
(18)%
"ابراهیم گفت: شما و پدرانتان در گمراهی هستید"%
(19)%
به ابراهیم گفتند: "آیا برای ما حق را آوردهای یا ما را به بازی گرفتهای؟"%
(20)%
"ابراهیم گفت: خدای شما پروردگار آسمان و زمین است که آنها را خلق نمود و من بر این مطلب شهادت میدهم"%
(21)%
"پدرجان میترسم که عذاب الهی نازل شود و تو را در بر گیرد که درد آن صورت همراه شیطان خواهی بود."%
"قسم به خداوند من بتهای شما را درهم خواهم کوبید."%
ابراهیم تهدید خود را عملی نمود، و به این ترتیب مبارزه ابراهیم با آنها از حد سخن فراتر رفت ابراهیم مشاهده کرد که هر چه با آنها سخن میگوید به گونهای خود را توجیه میکنند و یا دستگاه نمرود آنها را توجیه میکند و آنها همچنان بر بت پرستی و قربانی نمودن برای بت پافشاری میکنند از اینرو تصمیم به انجام راهی عملی گرفت تا آنها بتوانند حق را بیشتر درک کنند. به همین دلیل یک روز تعطیل عمومی را که همه از شهر بیرون میرفتند انتخاب نمود و ابراهیم در شهر باقی ماند و گفت:%
(22)%
"من بیمار هستم و به عید و جشن شما حاضر نمیشوم. او را در شهر باقی گذاردند.ابراهیم به سراغ بتها و رفت و (به تمسخر) به آنها گفت پس چرا از این غذاها که برای شما به عنوان نذورات آوردهاند نمیخورید.چرا حرفی نمیزنید.به سوی آنها حملهور شد."%
(23)%
همه را منهدم نمود و تبر را بر گردن بت بزرگ آویخت. اهالی بازگشتند و از این وضعیت به تعجب و هراس افتادند و گفتند چه کسی با خدایان ما چنین کرده او ستمگر است.گفتند شنیدیم که جوانمردی در باره آنها بدی میگفت که نامش ابراهیم است."%
(24)%
"دستور دادند او را در برابر مردم احضار و بازجویی کنند."%
(25)%
"فورا سراغ او رفتند."%
(26)%
"گفتند: ابراهیم تو با خدایان ما چنین انجام دادی؟ ابراهیم گفت: تقصیر بت بزرگ است او چنین نموده اگر اینها توانایی سخن دارند از خود آنها بپرسید."%
آری اگر بتها توان اقدامی دارا هستند بت بزرگ مسؤول حفاظت از سایر بتها است آنها او را بت بزرگ مینامند یعنی او خدای خدایان است پس حفاظت بتها بر عهده اوست و اگر بتها تخریب شدهاند تقصیر اوست که مانع تخریب نشده و آنها چنین خراب و ویرانند و باید این مطلب را از همان بنهای کوچک سؤال کنند تا آنها بگویند که بت بزرگ هیچ اقدامی را انجام نداد و بلکه بگویند بت بزرگ قادر به این کار نیست اما بتها که سخن نمیگویند اینها چوب و سنگ و گل هستند که اکنون بر زمین ریخته و زیر پا هستند و این بشر بود که اینها را با تماثیلی زیبا در برابر خود قرار میداد و میپرستید و اصولا انسان اگر در برابر خدا خاضع و عبد نشود شیطان او را در راهی قرار میدهد که در برابر محصول دست خود عبد و خاضع باشد.%
(27)%
"با این سخن ابراهیم آنها به فکر فرو رفتند و فهمیدند بیراهه میروند و بر خویش و دیگران ستم روا داشتهاند. اما این نگرش چندان طول نکشید و شیطان بلافاصله بر صحنه مسلط شد و آنها را وارونه ساخت لذا به ابراهیم گفتند:تو که میدانی اینها توان سخن گفتن ندارند."%
ابراهیم منتظر این سخن بود تا بر تفکر آنها ضربتی نوازد و چشم عقلشان از خواب بیرون شود لذا گفت:%
شما خدا را رها نموده و عبد چیزی شدهاید که هیچ نفعی برای شما ندارد ضرری هم نمیتواند بر شما وارد کند(آنها را ترسانیده بودند که اگر خلاف بتها عمل کنید بتها شما را نابود میکنند و آنها از ترس بتها دائم برای آنها نذورات میآوردند و عبد بتها بودند تا مبادا بر آنها خشم گیرند ابراهیم آنها را از خواب بیدار کرد که اینها نه نافعند و نه ضررسان.%
(28)%
"ابراهیم برای توجه بیشتر به آنان گفت: آیا آنچه را خود تراشیدهاید عبادت میکنید؟ در حالیکه خداوند خالق شما و کارهایتان است. اف بر شما و معبودهای غیر خدایتان آیا اندیشه نمیکنید؟"%
اینها میتوانستند با این بیانات روشن و صریح از غفلت بیرون آمده و در برابر شیطان پیروز شوند اما اصرار بر جهل و پیروی از خطا ماجرای دیگری است که شیطان در مسیر آنها گسترانید و آنها را همچنان در بندگی خود نگاه داشت.%
طبیعی است که آنها گمان کنند اگر دست از بتها بردارند منافعشان را از دست میدهند. از سوی دیگر نمرود که بر بت و بتگری حکومت خود را استوار نموده و سالیان متمادی مردم را در استثمار و استبداد خود نگاه داشته و همیشه آنها را از خطر بتها ترسانیده و هر از چند گاهی خطر بت بزرگ را بر آنها نواخته مردم را به حال خود رها نمیکند تا سخن ابراهیم را درک نموده و به آنچه فهمیدهاند عمل کنند.%
از اینرو به ابراهیم حمله کردند که تو به خدایان ما شرک ورزیدی و مورد غضب آنها قرار خواهی گرفت.%
(29)%
"ابراهیم گفت آیا درباره خدا با من بحث میکنید در حالیکه او مرا هدایت نموده و من از آنچه شما در برابر خداوند به عنوان خدا انتخاب کردهاید هیچ هراسی ندارم (هیچ ضرری نمیتوانند به من برسانند) مگر اینکه خداوند بخواهد (که البته خداوند با هر ابزاری میتواند به کس بخواهد نفع یا ضرر برساند اگر سنگ یا چوب و یا هر ابزاری باشد)پروردگار من علمش بر همه چیز احاطه دارد آیا بیدار نمیشوید."%
(30)%
"چگونه من از بت شما هراس داشته باشم ولی شما از اینکه برای خدا شریکی قائل شدهاید و دلیلی برای خدا بودن او ندارید نمیترسید کدامیک از ما بیشتر حق دارد احساس امنیت کند اگر اهل دانش هستید؟"%
(31)%
"در پایان ابراهیم به آنها اطمینان میدهد که در صورت ایمان واقعی به خداوند و پرهیز از بتپرستی، هدایت خواهند شد.%
"آنجا که میفرماید:آنها که ایمان آوردند و ایمانشان همراه با ستم نبود آنها ایمن هستند و آنها هدایت یافتهاند."%
ابراهیم در آتش افروخته نمرود%
با آنکه ابراهیم الله را برای آنها تبیین نمود و همچون خورشید تابان بر آنها ثابت کرد که بتها و بت بزرگ را هیچ امکان تاثیر گذاری نیست و آنها نیز همانند بت سازان مخلوقند و در برابر اراده و مشیت الهی عاجز و درمانده و اگر ابراهیمیان به خود آیند و در برابر نهیب و غرش و تهدید نمرودیان که بر بت و بتگری استوار است بایستند آنگاه خواهند دید که آنها در برابر کید و مکر الهی عاجزند لیکن این شعار را سر دادند وگفتند:%
"که اگر اهل حمایت از خدایانتان هستید ابراهیم را آتش بزنید.بنای بلندی درست کنید و او را در آتش بیاندازید."%
"در این باره قرآن میفرماید: این چنین حیله ورزی کردند و بجای اینکه اجازه دهند مردم در سخنان ابراهیم تفکر کنند با ایجاد جو مردم را از او پراکندند."%
"در باره ابراهیم حیله ورزیدند اما آن را شکست دادیم."%
آتش افروختند چنان که گمان میکردند ابراهیم در میان آن ذوب خواهد شد و اثری از او باقی نخواهد ماند.%
ابراهیم اکنون تنهاست هنوز کسی او را یاری نمیدهد و باید ورود در آتش را بجان بخرد تا بتواند مشعل تاریخ بشریت درد مسیر خدا باشد%
در برابر همه حامیان بتگری و بت بزرگ و نمرود که خود را خدای آنها میداند تنهاست. اما آنها غافلند که ناخودآگاه در برابر یک نفر همچون ابراهیم زبون و درمانده شدهاند و مجبور به ایجاد کوهی از آتش شدهاند تا او را بسوزانند.%
اما آیا میتوان ابراهیم را خاموش ساخت؟ ابراهیم نور خداست و نور خدا جاودانه است اگر چه شیطان همه قوای خود را در برابر او به میدان آورد.%
آنها چون از خداوند و قدرت او غافلند گمان دارند که پیروز میشوند اما به سختی شکست خوردند و خداوند به همان ابزار که میخواستند وسیله نابودی ابراهیم قرار دهند و طبق روال طبیعی نیز باید چنین میشد یعنی آتش دستور داد:%
(32)%
" ای آتش برای ابراهیم سرد و مطبوع باش."%
با این دستور دیگر ابراهیم نخواهد سوخت بلکه آنها باید بسوزند آنکه قدرتش بر دوری از خدا و متکی به ماده و ابزار مادی است باید آتش بگیرد آنهم نه با آتشی که خداوند به او دستور داده که خنک و مطبوع باش بلکه با آتشی که در درونشان شعله میکرد و باید به آنها گفت از خشمتان بمیرید.%
(33)%
حیله ورزی کردند اما با ناکامی مواجه شدند%
نجات ابراهیم و لوط از سرزمین نمرود
%%
و نجیناه و لوطا الی الارض التی بارکنا فیها للعالمین(34) %
"و ما ابراهیم و لوط را نجات دادیم و به سرزمین (شام) که مایه برکت جهانیان قرار دادیم آنها را فرستادیم."%
ابراهیم از آتش بیرون آمد و آنها نظارهگر بوده و باید درس بگیرند. اما تا نمرود باقی است در کمند فریب او هستند نمرود نماینده شیطان است و برای اینجا نیز دلیل و توجیه آماده کرده است او به سادگی از میدان بدر نمیرود نمرود را باید از مسیر حق برداشت وگرنه او حق را از بین میبرد. نمرود به ابراهیم دستور داد شهر و منطقه او را ترک کند و ابراهیم همراه با لوط که در خدمت او بود و همسرش ساره به سوی شام حرکت کردند و در منطقهای بین شام و یمن ساکن شدند.%
آزمایش ابراهیم%
داستان ابراهیم و آتش نمرود و سالم ماندن ابراهیم در آتش بین مردم منتشر شد و ابراهیم مورد مراجعه مردم قرار گرفت و یکی از حاکمان مناطق شام هاجر را به عنوان کنیز به ابراهیم هدیه داد تا در خدمت او و همسرش باشد.%
ابراهیم سالیانی متمادی علیه بت و بت پرستی مبارزه کرد و در این راه اذیتها را بجان خرید و بالاخره درون آتش رفت و خداوند او را نجات داد.%
پس از همه این مراحل خداوند برای رساندن او به مقام امامت او را با کلمات خود مورد آزمایش قرار میدهد.%
نمایش قدرت الهی
%%
آنها در قدرت خداوند و در قیامت تشکیک میکردند که مگر میشود ما که از دنیا میرویم بار دیگر و در دنیایی جدید زنده شویم و کسی به حساب ما رسیدگی نماید.%
ابراهیم برای آنها اثبات میکند که خداوند مردگان را زنده مینماید.%
"و اذ قال ابراهیم رب ارنی کیف تحیی الموتی قال او لم تومن قال بلی ولکن لیطمئن قلبی"%
لذا از خداوند میخواهد تا این عمل را به او نشان دهد.%
خداوند به او میفرماید آیا در این باره تردیدی برای تو وجود دارد؟ ابراهیم میگوید: نه، تنها برای این است که مشاهده کنم و قلبم مطمئن شود.%
خداوند دستور داد:%
"چهار پرنده را بگیر و گوشت آنها را درهم بکوب و آنگاه بر هر کوهی جزئی از آن را قرار ده و آنگاه آن پرندگان را به سوی خود فراخوان خواهی دید که به سوی تو خواهند آمد.%
امام صادق فرمودند: ابراهیم هدهد، باز، طاووس و کلاغ را گرفت و آنها را سر برید و بدن آنها را درهم کوبید آنگاه بر ده کوه نهاد و منقارهای آنها را در دست گرفت و طبق فرمان خداوند آنها را به سوی خود فراخواند اجزاء بدن هر یک در هوا به سوی منقار حرکت کرد تا اینکه بدن هر کدام کامل و زنده شدند.%
قوم لوط
%%
لوط از طرف خداوند مامور شد تا به سوی منطقه بابل حرکت کند و در آنجا مردم را به دین الهی و دوری از گناهان دعوت کند.%
قومی بت پرست که گرایش به مادیگری آنها را به فساد جنسی و انحرافات کشیده و مبتلا به همجنس بازی بودند. این عمل شنیع چشم و گوش آنها را بر حق بسته بود و اقدامات طولانی و ممتد لوط اثر نداد او سی سال بین آنها تبلیغ کرد اما نتوانست اجتماع خود را از این عمل ننگین که نسل را تباه و جامعه را از راه کمال باز میدارد و بشریت را حتی از جامعه حیوانات نیز منحطتر قرار میدهد که حیوانات هرگز به چنین عملی نمیپردازند دور سازد و حتی همسر او نیز دچار سوء عمل گشته و آنها را در این باره تشویق مینمود. قرآن در این باره میفرماید:%
"هر کسی بر این شهر میهمان میشد مورد تقاضای فساد قرار میگرفت."%
(35)%
(36)%
از جانب خداوند دستور عذاب این قوم صادر میشود و ملائک برای همین منظور نزد ابراهیم میرسند و همچون میهمانانی وارد بر ابراهیم میشوند. در آغاز به ابراهیم نمیگویند آنها کیستند و اکنون در قیافه افراد بشری بر او وارد شدهاند تا همین گونه نیز قوم لوط مورد آزمایش قرار گیرند چنانکه همسر پیر ابراهیم نیز آزمایش شود.%
وقتی آنها وارد منزل ابراهیم شدند او بلافاصله برای میهمانانش کبابی از گوسفند جوان تهیه نمود و در برابر آنها نهاد اما کمی دقت کرد؛%
(37)%
"و فهمید آنها از غذا تناول نمیکنند و به آن دست نمیزنند مشکوک شد و ترسید."(که آیا اینها توطئهگر و مامورین دشمن هستند که در خانه او حاضر شدهاند و یا در غذا و میهمانی او اشکالی دیدهاند) %
(38)%
"به آنها گفت من از شما در هراس هستم"%
(39)%
"آنها به ابراهیم اطمینان دادند که ترسی نداشته باش ما برای تو بشارت داریم که پسری دانشمند دارا میشوی"%
(40)%
"ابراهیم گفت در حالیکه این چنین پیر هستم مرا بشارت میدهید؟"%
ابراهیم هنوز باور نداشت آنها ملائک هستند چون آنها به شکل انسانهایی آمدهاند تا قوم لوط بار دیگر آزمایش و سپس عذاب شود و ظاهرشان نشان نمیدهد آنها مامورین الهی باشند.%
(41)%
"مامورین گفتند این بشارت حق است و تو از رحمت خداوند مایوس مباش."%
(42)%
ابراهیم گفت تنها گمراهان از رحمت خداوند مایوس هستند.%
(در حقیقت ابراهیم در اینکه خداوند میتواند چنین قدرتی را نشان دهد تردیدی نداشت بلکه سخن در این بود که آیا این بشارت الهی است یا نه و وقتی معلوم شد از جانب خداوند است دیگر سخنی نداشت.)%
(43)%
همسر ابراهیم که در آنجا ایستاده بود از این مطلب خندان شد و مامورین الهی او را که پیره زن بود به (زاییدن فرزندی که بعدا او را) اسحاق (نامیدند) و (نوهای که او را) یعقوب (خواهند نامید) بشارت دادند.%
(44)%
همسر ابراهیم گفت وای بر من آیا من فرزند به دنیا میآورم در حالیکه پیر زن هستم و شوهر من نیز مردی کهنسال است؟ بسیار شگفتانگیز است!%
(45)%
"مامورین الهی به او گفتند آیا از خدا شگفتانگیز است رحمت و برکت خداوند بر شما اهل بیت او ستوده و بزرگوار است."%
(46)%
"ابراهیم گفت پس ماموریت شما چیست؟ گفتند ما نسبت به قوم مجرمین مامور هستیم. تنها آل لوط نجات خواهند یافت که آنها را نجات خواهیم داد. مگر همسرش که او باید در محل عذاب باشد."%
(47)%
"وقتی اضطراب ابراهیم فرو نشست و خبر عذاب قوم لوط را شنید به شفاعت از این قوم پرداخت."%
ابراهیم مامورین را ترغیب میکرد که مهلت دیگری به این قوم داده شود تا شاید هدایت شوند.%
ان ابراهیم لحلیم اواه منیب«هود 75 » یا ابراهیم اعرض عن هذا انه قد جاء امر ربک و انهم آتیهم عذاب غیر مردود «هود 76»%
"ابراهیم بردبار و دلسوز و توبه کار بود. مامورین به ابراهیم گفتند: در این باره سخن نگو دستور خداوند است و اینها عذاب خواهند شد و عذاب قابل تغییر نیست."%
ورود ملائکه به قوم لوط جهت عذاب %
"و لما جاءت رسلنا لوطا سیء بهم و ضاق بهم ذرعا و قال هذا یوم عصیب"(48)%
مامورین الهی در همان قیافه به شهر لوط رفته و وارد منزل او شدند و لوط از ترس مردم قلبش تنگ شد و گفت روز سختی را در پیش داریم.%
قال انکم قوم منکرون«حجر 62» قالوا بل جئناک بما کانوا فیه یمترون«حجر 63»%
در آغاز گفت: "من شما را نمیشناسم. گفتند بلکه در باره مطلبی آمدهایم که قوم تو در باره آن تردید دارند."%
لوط میدانست آنها حتما از او میخواهند میهمانانش را در اختیارشان قرار دهد و لوط پیامبر از این مساله بسیار ناراحت است و او چگونه اجازه دهد میهمانان او مورد تقاضای فساد قرار گیرند؟%
(49)%
خبر میهمانان لوط به قوم او رسید و به یکدیگر بشارت میدادند(که موردی برای فساد آمده است.)%
(50)%
قوم لوط که مشغول کارهای فساد بودند به سرعت به خانه او حمله ور شدند لوط با آنها وارد سخن شد و گفت اگر تصمیم به ارضای شهوت دارید دختران من هستند میتوانید با آنها ازدواج کنید و بدین ترتیب آنها برای شما حلالند آبروی مرا در برابر میهمانانم نریزید و مرا خوار نکنید.%
(51)%
"گفتند تو که میدانی ما به دختران تو نیازی نداریم و تو میدانی ما دنبال چی هستیم؟"%
(52)%
قرآن درباره آنها میفرماید:
"قسم به جان تو که اینها دچار مستی کوری بودند."%
چنان در فساد غوطه ور بودند و از دیدن میهمانان لوط از خود بی خود شدند که عقل و هوش را از دست داده و قدرت تفکر ندارند که این چه عملی است با میهمانان وارد بر یک خانه؟!%
(53)%
لوط که خود را مواجه با چنین وضعیتی میدید گفت: ایکاش در میان شما طرفدارانی داشتم که مرا در برابر این هجوم یاری میداد و یا به خانوادهای که حاضر بود مرا یاری کند ملحق میشدم.%
(54)%
به میهمانان حمله ور شدند اما (گویا مامورین الهی خاک بر چشمان آنها پاشیدند که) دچار کوری شدند. بچشید عذاب الهی را و تهدیدهای مرا.%
(55)%
در اینجا مامورین الهی به سخن آمدند و لوط را آرامش خاطر دادند و به او گفتند:%
"ما مامورین الهی هستیم اینها دستشان به تو نمیرسد نیمه شب همراه با خانواده مخفیانه شهر را ترک کن اما همسرت باید بماند تا عذاب شود هنگام عذاب اینها صبح است آیا صبح نزدیک نیست؟"%
سحر هنگام آل لوط نجات یافتند و شهر را ترک کردند.%
فاخرجنا من کان فیها من المومنین«ذاریات 35» فما وجدنا فیها غیر بیت من المسلمین«ذاریات 36»%
"همه مؤمنین را از شهر بیرون بردیم. (البته) تنها یک خانه مسلمان در آن شهر یافتیم."%
زمان اجرای دستور فرار رسید؛%
فاخذتهم الصیحه مشرقین«حجر 73» فجعلنا عالیها سافلها و امطرنا علیهم حجاره من سجیل«حجر 74» مسومه عند ربک وما هی من الظالمین ببعید«هود 83»%
"با طلوع آفتاب صدای مهیبی برخاست. و مامورین الهی شهر را زیر رو کردند و باران پیوستهای از سنگهای سخت بر آنها ریختیم. سنگها نزد خداوند (مشخص و) نشانه دار بودند و این عذاب از ستمگران دور نیست."%
هجرت به مکه
%%
پس از اینکه خداوند ابراهیم را به فرزند بشارت دادند او از هاجر دارای فرزند شد و نام او را اسماعیل نهاد.%
خداوند به او دستور داد هاجر و اسماعیل را به سرزمین مکه که حرم امن اوست و اولین نقطهای که او خلق نموده هجرت دهد و در آنجا ساکن نماید.%
(قابل دقت است که ابراهیم در دوران جوانی و میانسالی خود از داشتن فرزند محروم بود و از خداوند تقاضای فرزند نمود و خداوند در کهنسالی دعوت او را قبول نمود و اسماعیل را به او داد و اسماعیل اکنون کودکی شیرخوار است و هنگامی است که ابراهیم لذت فرزند را میبرد اما در همین حال خداوند به او دستور میدهد همین فرزند را که برای او بسیار عزیز است به سرزمینی دور از شام که محل استقرار ابراهیم است هجرت دهد.%
ابراهیم قبول کرد و به سوی مکه که برای او ناشناخته است حرکت نمود.%
تاریخ مکه
%%
خداوند متعال در باره مکه و خانه خود میفرماید:%
"ان اول بیت وضع للناس للذی ببکه مبارکا و هدی للعالمین"%
"اولین خانهای که برای مردم ساخته شد همان است که درد مکه قرار دارد و برای مردم دنیا هدایت است."%
این خانه به دست آدم و به دستور الهی ساخته شد و خداوند به آدم دستور داد تا آن را طواف کند و همچنان این خانه معبد مردم خداشناس بود تا زمان نوح که در جریان طوفان نوح و در سیل این خانه تخریب شد و حجر الاسود که موجودی بهشتی است بر آب روان بود تا اینکه در ابوقبیس در دل گل و لای کوه مخفی ماند تا زمان ابراهیم که خداوند به ابراهیم دستور داد همسر و فرزند را نزد همان خانه که در سیل و طوفان ویران شده قرار دهد.%
جبرئیل راهنمای ابراهیم به سوی خانه خدا بود و در مسیر هر نقطهای که دارای آب و هوا و درختان بود مورد سؤال قرار میگرفت اما جبرئیل میگفت اینجا نیست تا به مکه رسیدند در آنجا تک درختی بود که هاجر و اسماعیل در سایه آن بساط کردند و ابراهیم مامور بود که به سوی شام و به منطقه ماموریت خود بازگردد.%
ابراهیم این مطلب را به هاجر گفت که خداوند به من دستور داده تا شما را در اینجا قرار دهم و بازگردم و هاجر در برابر امر الهی تسلیم بود.%
یک زن تنها همراه با کودکی شیرخوار در بیابانی دور از آب و بدون ساکن کاری بس دشوار است هم برای هاجر و هم برای ابراهیم اما این زن و مرد در برابر امر الهی تسلیم هستند و او اینگونه خواسته و همین صلاح است.%
ابراهیم از هاجر و اسماعیل دور شد اما وقتی به بلندی کوه رسید ایستاد و بار دیگر این مادر و فرزند را نظاره کرد و دست به دعا برداشت.%
"پروردگارا من از خانوادهام کسانی را در درهای خالی از کشت و زرع در کنار خانهات که حرم تو است ساکن ساختم تا نماز را بر پا دارند تو قلب گروهی از مردم را به سوی آنها متوجه ساز و از ثمرات آنها را روزی ده."%
ابراهیم رفت و هنگام ظهر اسماعیل تشنه شد و هاجر در پی آب برخواست اما هر چه تلاش نمود آبی نیافت و پیوسته فرزند تشنهتر میشد تا اینکه مادر نگران بین دو کوه صفا و مروه چندین بار در جستجوی آب رفت و آمد کرد بر کوه صفا قرار میگرفت و سراب را در زمین میدید به گمان آب سرازیر میشد و تا مروه پیش میرفت اما آب نمییافت و بر مروه بار دیگر در قسمت صفا سراب میدید و به همین گونه بارها این مسیر را طی نمود تا مایوس شد ناگهان چشم او بر اسماعیل افتاد که در کنار او آب جاری است بلافاصله به کنار کودک آمد و با خاک اطراف آب را جمع نمود و اسماعیل و هاجر سیراب شدند.%
در منطقهای نه چندان دور از مکه قبیلهای به نام جُرْهُمْ ساکن بودند با پیدا شدن آب پرندگان در این منطقه به پرواز درآمدند و جرهمیان با مشاهده پرندگان متوجه شدند در این نقطه خبری اتفاق افتاده خود را به آنجا رساندند و با هاجر و اسماعیل مواجه شده و آنها را در همانجا ماوا دادند و جرهمیان نیز به این منطقه آمدند.%
پس از چندی ابراهیم بار دیگر به دیدار هاجر و اسماعیل آمد و از جانب خداوند مامور شد تا خانه را بازسازی نماید.%
ابراهیم همراه با اسماعیل به ساختن خانه مشغول شدند%
"آن هنگام که ابراهیم و اسماعیل پایههای خانه را بالا میبردند (گفتند) خداوندا از ما قبول کن تو شنوا و دانایی. خدایا ما را مسلمان قرار ده و از دودمان و تبار ما امتی مسلمان قرار ده و چگونگی عبادت را به ما نشان ده تو توبهپذیر و گناه بخشی."%
خانه ساخته شد و اسماعیل نوجوانی در کمال زیبایی و ادب است و در کارها به پدر پیر کمک میکند. در همین احوال ابراهیم خواب میبیند و برای پسر نقل میکند%
قال یا بنی انی اری فی المنام انی اذبحک فانظر ما ذا تری قال یا ابت افعل ما تومر ستجدنی ان شاء الله من الصابرین(56)%
"پسرم در خواب دیدم که در حال بریدن سر تو هستم نظر تو چیست؟ پسر گفت آنچه بدان مامور هستی انجام ده حتما خواهی دید که من اهل صبر هستم."%
(57)%
پس خود را در اختیار پدر قرار داد و ابراهیم او را به قربانگاه آورد و او را بر زمین خوابانید تا سر او را قطع کن.%
(58)%
"در همین حال ندای الهی آمد، ای ابراهیم %
(59)%
به خواب عمل کردی و ما محسنین را اینگونه جزا میدهیم.%
(60)%
آزمایش سنگینی بود%
(61)%
بجای اسماعیل حیوان بزرگی برای ذبح به اسماعیل دادیم%
(62)%
سپاس خداوند را که در هنگام پیری اسماعیل و اسحاق را به من بخشید خدای من شنوای دعا است.%
همه این امتحانات موجب شد تا ابراهیم مقام امامت را از خدای تعالی دریافت نماید که خداوند فرمود او را به کلماتی آزمودیم و مقام امامت را به او عطا نمودیم و ابراهیم این مقام را برای دودمان و فرزندان تقاضا نمود و خداوند فرمود این مقام به آنها که ستم روا دارند نمیرسد.%
(63)%
"آن هنگام که خداوند ابراهیم را به کلماتی آزمود و آن را کامل نمود ابراهیم از خداوند خواست تا او را امام قرار دهیم و همین مقام را برای ذریه خود نیز تقاضا نمود که خداوند فرمود عهد و پیمان من در اختیار ستمکاران قرار نمیگیرد."%
...................) Anotates (.................
1) ممتحنه 6»
2) فلما جن علیه الیل رای کوکبا قال هذا ربی فلما افل قال لا احب الافلین«انعام 76»
3) فلما رای القمر بازغا قال هذا ربی فلما افل قال لئن لم یهدنی ربی لاکونن من القوم الضالین
4) فلما رای الشمس بازغه قال هذا ربی هذا اکبر فلما افلت قال یا قوم انی بری مما تشرکون«انعام 78»
5) انی وجهت وجهی للذی فطر السماوات و الارض حنیفا و ما انا من المشرکین «انعام 79»
6) الم تر الی الذی حاج ابراهیم فی ربه ان آتاه الله الملک
7) اذ قال ابراهیم ربی الذی یحیی و یمیت قال انا احیی و امیت
8) قال ابراهیم فان الله یاتی بالشمس من المشرق فات بها من المغرب
9) فبهت الذی کفر والله لا یهدی القوم الظالمین«بقره 258»
10) اذ قال لابیه یا ابت لم تعبد ما لا یسمع ولا یبصر ولا یغنی عنک شیئا«مریم 42»
11) قال سلام علیک ساستغفر لک ربی انه کان بی حفیا«مریم 47»
12) و اعتزلکم و ما تدعون من دون الله و ادعو ربی عسی الا اکون بدعاء ربی شقیا «مریم 48»
13) اذ قال لابیه و قومه ما هذه التماثیل التی انتم لها عاکفون «انبیاء 52»
14) اذ قال لابیه و قومه ما تعبدون«الشعراء 70»
قالوا نعبد اصناما فنظل لها عاکفین«الشعراء 71»
15) قال هل یسمعونکم اذ تدعون«الشعراء 72»
16) او ینفعونکم او یضرون«الشعراء 73»
17) قالوا وجدنا آباءنا لها عابدین«انبیاء 53»
18) قال لقد کنتم انتم و آباوکم فی ضلال مبین«انبیاء 54»
19) قالوا ا جئتنا بالحق ام انت من اللاعبین«انبیاء 55»
20) قال بل ربکم رب السماوات و الارض الذی فطرهن و انا علی ذلکم من الشاهدین«انبیاء 56»
21) یا ابت انی اخاف ان یمسک عذاب من الرحمن فتکون للشیطان ولیا«مریم45»
22) فقال انی سقیم «صافات 89 » فتولوا عنه مدبرین«صافات 90» فراغ الی آلهتهم فقال الا تاکلون«صافات 91» ما لکم لا تنطقون«صافات 92» فراغ علیهم ضربا بالیمین«صافات 93 »
23) فجعلهم جذاذا الا کبیرا لهم لعلهم الیه یرجعون«انبیاء 58» قالوا من فعل هذا بالهتنا انه لمن الظالمین«انبیاء 59» قالوا سمعنا فتی یذکرهم یقال له ابراهیم«انبیاء 60»
24) قالوا فاتوا به علی اعین الناس لعلهم یشهدون«انبیاء 61»
25) فاقبلوا الیه یزفون«صافات 94»
26) قالوا ا انت فعلت هذا بالهتنا یا ابراهیم«انبیاء 62» قال بل فعله کبیرهم هذا فاسالوهم ان کانوا ینطقون«انبیاء 63»
27) فرجعوا الی انفسهم فقالوا انکم انتم الظالمون«انبیاء 64» ثم نکسوا علی رووسهم لقد علمت ما هولاء ینطقون«انبیاء 65» قال ا فتعبدون من دون الله ما لا ینفعکم شیئا ولا یضرکم«انبیاء 66»
28) قال ا تعبدون ما تنحتون«صافات 95» والله خلقکم و ما تعملون«صافات 96» اف لکم و لما تعبدون من دون الله افلا تعقلون«انبیاء 67»
29) و حاجه قومه قال ا تحاجونی فی الله و قد هدان ولا اخاف ما تشرکون به الا ان یشاء ربی شیئا وسع ربی کل شیء علما ا فلا تتذکرون«انعام 80»
30) و کیف اخاف ما اشرکتم ولا تخافون انکم اشرکتم بالله ما لم ینزل به علیکم سلطانا فای الفریقین احق بالامن ان کنتم تعلمون«انعام 81»
31) الذین آمنوا ولم یلبسوا ایمانهم بظلم اولئک لهم الامن وهم مهتدون «انعام 82»
32) یا نار کونی بردا وسلاما علی ابراهیم«انبیاء 69»
33) و ارادوا به کیدا فجعلناهم الاخسرین«انبیاء 70»
34) انبیاء 71»
35) هود 68»
36) و لقد جاءت رسلنا ابراهیم بالبشری قالوا سلاما قال سلام فما لبث ان جاء بعجل حنیذ«هود 69»
37) فلما رای ایدیهم لاتصل الیه نکرهم واوجس منهم خیفه «هود 70»
38) قال انا منکم وجلونحجر 52»
39) قالوا لا توجل انا نبشرک بغلام علیم«حجر 53»انا ارسلنا الی قوم لوط«هود 70»
40) قال ا بشرتمونی علی ان مسنی الکبر فبم تبشرون«حجر 54»
41) قالوا بشرناک بالحق فلا تکن من القانطین«حجر 55»
42) قال و من یقنط من رحمه ربه الا الضالون «حجر 56»
43) و امراته قائمه فضحکت فبشرناها باسحاق و من وراء اسحاق یعقوب«هود 71»
44) قالت یا ویلتی ا الد و انا عجوز و هذا بعلی شیخا ان هذا لشیء عجیب«هود 72»
45) قالوا ا تعجبین من امر الله رحمه الله و برکاته علیکم اهل البیت انه حمید مجید «هود 73»
46) قال فما خطبکم ایها المرسلون«حجر 57» قالوا انا ارسلنا الی قوم مجرمین «حجر 58» الا آل لوط انا لمنجوهم اجمعین «حجر 59» الا امراته قدرنا انها لمن الغابرین «حجر 60»
47) فلما ذهب عن ابراهیم الروع وجاءته البشری یجادلنا فی قوم لوط«هود 74»
48) هود 77»
49) و جاء اهل المدینه یستبشرون«حجر 67»
50) و جائه قومه یهرعون الیه و من قبل کانوا یعملون السیئات قال یا قوم هولاء بناتی هن اطهر لکم فاتقوا الله ولا تخزون فی ضیفی الیس منکم رجل رشید«هود 78»
51) قالوا لقد علمت ما لنا فی بناتک من حق و انک لتعلم ما نرید«هود 79»
52) لعمرک انهم لفی سکرتهم یعمهون«حجر 72»
53) قال لو ان لی بکم قوه او آوی الی رکن شدید«هود 80»
54) لقد راودوه عن ضیفه فطمسنا علی اعینهم فذوقوا عذابی و نذر
55) قالوا یا لوط انا رسل ربک لن یصلوا الیک فاسر باهلک بقطع من اللیل ولا یلتفت منکم احد الا امراتک انه مصیبها ما اصابهم ان موعدهم الصبح ا لیس الصبح بقریب«هود 81» / صفحه 231/
56) صافات 102»
57) فلما اسلما و تله للجبین«صافات 103»
58) و نادیناه ان یا ابراهیم «صافات 104»
59) قد صدقت الرویا انا کذلک نجزی المحسنین«صافات 105»
60) ان هذا لهو البلاء المبین«صافات 106»
61) و فدیناه بذبح عظیم «صافات 107»
62) الحمد لله الذی وهب لی علی الکبر اسماعیل و اسحاق ان ربی لسمیع الدعاء «ابراهیم 39»
63) و اذ ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انی جاعلک للناس اماما قال و من ذریتی قال لا ینال عهدی الظالمین «بقره 124»