حضرت به دنبال جمله مذکور میفرماید: و ان امر بالمعروف و انهی عن المنکر؛ تعبیر امر به معروف و نهی از منکر و همچنین این مطلب را که قیام عاشورا برای امر به معروف بود، زیاد شنیدهاید. ولی در این جا این ابهام و سؤال باقی میماند، که چه تفاوتی بین امر به معروفی که ما شنیدهایم، رسانهها مینویسند، علما از آن بحث میکنند و به آن عمل میکنند، وجود دارد؟ ما چنین امر به معروفی نشنیده بودیم که انسان برای تحقق آن دست زن و فرزندان خود را بگیرد، در بیابانی بی آب و علف با عدهای که توجهی به امر به معروف او نکردهاند بجنگد و در آن جا به شهادت برسد. این چگونه امر به معروفی است؟
از طرف دیگر، ما شنیدهایم که برای امر به معروف و نهی از منکر شرایطی ذکر میکنند و میگویند شرط امر به معروف این است که انسان خوف ضرر نداشته باشد.
حال آن که حضرت (علیه السلام) در این جا با یقین به ضرر اقدام به امر معروف کردند. چگونه این عمل حضرت با احکامی که ما در مورد امر به معروف و نهی از منکر میشناسیم و با آنها آشنا هستیم، سازگاری دارد؟ به دنبال این سؤال برخی میگویند که این نوع امر به معروف حکمی اختصاصی برای سیدالشهداء (علیه السلام) بود که از آسمان نازل شده بود و فقط در حق ایشان بود. بعضیها هم این گونه میگویند که برای هر کدام از ائمه اطهار (علیه السلام) وظیفهای اختصاصی وجود داشته است که از جانب خدا برای آنان تعیین و مشخص شده بود، و این اعمال ملاک عامی نداشته و قابل سرایت به دیگران نیست. آیا این پاسخ صحیح و قانع کنندهای است؟ آیا این امر به معروف خاصی بود که سیدالشهداء (علیه السلام) به این شکل انجام بدهد، یا نه ممکن است روزگاری بیاید که لازم باشد افراد دیگری به همین صورت عمل کنند؟ این سؤال هایی است که ممکن است مطرح شود و حتی ممکن است ابتدائا جوابهای مثبت یا منفی هم به نظر برسد. اما باید سؤال را مورد توجه قرار داد و جواب روشن کنندهای برای آن ارائه کرد.
قبل از این که به توضیح جواب این سؤالها بپردازیم، خوب است اشارهای به اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در قرآن، روایات و کلمات اهل بیت (علیه السلام) داشته باشیم.