تربیت
Tarbiat.Org

آذرخشی دیگر در آسمان کربلا
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

زمینه‏های قیام عاشورا(1)

- پیشینه تاریخی واقعه عاشورا
- زمینه‏های اجتماعی انحراف جامعه‏
- عوامل انحراف جامعه‏
- تشابه جامعه ما با زمان امام حسین (علیه السلام)
- راه مقابله با سیاست‏های شیطانی‏
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین، و الصلوه و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین، ابی قاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین، اللهم کن لولیک حجه بن الحسن صلواتک علیه و علی آبائه فی هذه ساعه و فی کل ساعه ولیا و حافظا و قائدا و ناصرا و دلیلا و عینا حتی تسکنه ارضک طوعا و تمتعه فیها طویلا. السلام علیک یا ابا عبدالله و علی الارواح التی حلت بفنائک.
فرا رسیدن ایام سوگواری سالار شهیدان ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) را به پیشگاه ولی عصر ارواحنا فداه، مقام معظم رهبری، مراجع تقلید و همه شیفتگان مکتب اهل بیت (علیه السلام) تسلیت عرض می‏کنم و از خدای متعال درخواست می‏کنم که در دنیا و آخرت دست ما را از دامان آن حضرت کوتاه نفرماید.
شب‏های گذشته چند سؤال مطرح شد و هدف این بود که این گونه سؤال‏ها را که به طور طبیعی برای نوجوانان مطرح می‏شود، در حد توان و با بینایی نسبتا روشن و قابل فهم عرضه کنیم تا خدمتی به فرهنگ عاشورا کرده باشیم. البته جواب این سؤال‏ها برای همه ما به صورت اجمال ثابت است. اما در مقام بحث و گفتگو، شاید برای نوجوانان به صورت تفصیلی مشخص نباشد.
سؤال این بود که چرا باید برای (علیه السلام) عزاداری کنیم؟ و بعد این سؤال مطرح شد که چرا در میان ائمه اطهار (علیه السلام) بیش‏تر توجهات به سیدالشهداء (علیه السلام) معطوف است و عمده عزاداری‏ها برای ایشان و به نام آن حضرت انجام می‏شود؟ و چرا در روایات برای سیدالشهداء (علیه السلام) ویژگی‏های خاصی ذکر شده است؟ و چرا این توجهات و عزاداری‏ها در فرهنگ شیعه جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است؟ در این زمینه، مطالبی عرض شد.
وقتی سؤال عمیق‏تر بررسی شود طبعا این پرسش مطرح می‏شود که چرا باید شرایطی پیش بیاید که علی رغم آن که زمان زیادی از رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نگذشته، نوه عزیز او به این صورت فجیع به شهادت برسد؛ به صورتی که اگر نگوییم در تاریخ بی نظیر است، می‏توان گفت بسیار کم نظیر است. شاید بخشی از حوادث آن را بتوان در تاریخ یافت، اما نمونه‏ای از حوادث کربلا را به صورت یکجا در هیچ موردی نمی‏توان دید. در تاریخ این مجموعه این مصیبت‏ها را که در ظرف چند روز پی در پی اتفاق افتاده باشد، سراغ نداریم. البته ما از تاریخ تمام کشورهای عالم اطلاع نداریم، اما به اندازه‏ای که شنیده‏ایم و نقل کرده‏اند این گونه حادثه‏ای با این خصوصیات نمی‏توان یافت.
به هر حال وضع بسیار فجیعی بود. حتی اگر ما فرض کنیم بسیاری از مطالب نقل شده در کتاب‏های مقتل و آن چه مرثیه خوان‏ها می‏گویند، چندان اعتبار و سندی نداشته باشد،اما یک سری قطعیات وجود دارد که جای هیچ شک و تردیدی در آن‏ها نیست.
البته کسانی که با تاریخ و مقتل آشنایی دارند، می‏دانند که ممکن است بسیاری از این مطالب واقع شده باشد. اما اگر فقط به همان موارد قطعی هم توجه کنیم می‏بینیم بسیار رفتارهای قساوت‏آمیز، بی رحمانه، دور از انصاف، دور از انسانیت و حتی دور از خوی عربی انجام شده است. آخر عرب‏ها در میان اقوام دنیا ویژگی هایی را به خود اختصاص می‏دهند و به آن می‏بالند و آن‏ها را از صفات برتر خود می‏دانند و کما بیش نیز این طور است. مثلا مهمان نوازی برای عرب‏ها یک صفت شناخته شده و ثابت است. این صفت از قدیم برای عرب‏ها شناخته شده است و حالا هم همین طور است. صفت ممتاز خوی پسندیده‏ای است که اعراب دارند. البته بسیاری از کسانی که به صورت قبیله‏ای و ایل نشینی زندگی می‏کنند این صفت را دارند. اما شاید از عرب‏ها از قدیم این صفت برجسته‏تر بوده است. اگر کسی بر عربی وارد شود و چیزی از او نخورد، نیاشامد، تناول نکند، این به منزله جنگ با او تلقی می‏شود. آن قدر پذیرایی از مهمان را لازم می‏دانستند که اگر کسی بر آن‏ها وارد شود، حتما باید چیزی تناول کند. با توجه به این صفت عرب، آن‏ها از یک گروه مهمان با دوازده هزار نامه دعوت می‏کنند، ولی حتی از دادن یک جرعه آب به طفل شش ماهه آن‏ها امتناع می‏کنند. این قساوت را در کجای تاریخ می‏توان یافت؟
چرا این مصیبت‏ها اتفاق افتاد؟ چطور شد که این حادثه عظیم، این مسائل غیر قابل وصف و غیر قابل هضم که پذیرفتن آن مشکل است و انسان به سختی می‏تواند باور کند که چنین چیزهایی واقع شده باشد، اتفاق افتاد؟ البته این سؤال برای هر کسی ممکن است مطرح شود، طبعا برای نوجوانی که تازه با این سؤال آشنا می‏شود، جدی‏تر مطرح می‏شود، که چرا این گونه شد؟ آیا عده‏ای دشمنان کافر از خارج مرزهای اسلامی این حوادث را آفریدند؟ آیا آن‏ها که با فرزندان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به این صورت برخورد کردند، از کفار، از مشرکین یا از مذاهب دیگر بودند؟ یهودی بودند یا نصرانی بودند؟
تاریخ می‏گوید خیر، چنین چیزی نبود. هیچ کس تا حالا نگفته یهودیان آمدند حادثه کربلا را آفریدند،با این که قرآن می‏فرماید:اشد الناس عداوه للذین آمنوا الیهود(30)؛ ولی هیچ کس نگفته این حادثه را یهودیان ایجاد کردند و قاتلان سیدالشهداء (علیه السلام) یهودی بودند، هیچ کس نگفته قاتلان سیدالشهداء (علیه السلام) نصرانی بودند، هیچ کس نگفته قاتلان سیدالشهداء (علیه السلام) زرتشتی بودند و هیچ نگفته قاتلان سیدالشهداء (علیه السلام) مشرک بودند.
چطور شد که مسلمان‏ها خودشان اقدام به چنین کار پستی کردند، یک چنین گناه بزرگی و یک چنین جنایت نابخشودنی را مرتکب شدند؟
سؤال بسیار مهم و بجایی است، و جا دارد که جوابی روشن و تفصیلی به آن داده شود. به عنوان مقدمه رسیدن به جواب کامل، باید حداقل تاریخ صدور اسلام از زمان ظهور پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و سپس زمان خلفا را مرور کنیم. برای این که به جواب روشن و قانع کننده‏ای برسیم باید آن تاریخ را به صورت تحلیلی بررسی کنیم. ولی این بررسی تحلیلی، در حد تخصص بنده و در ظرفیت یک مجلس نیست. بنابر این باید حداقل مروری اجمالی به آن تاریخ بکنیم. کسانی که مایل باشند می‏توانند بیش‏تر تحقیق کنند.