فرهنگی کردن جامعه بسیار حرف درستی است و بنده هم این معنا را مکرراً در زمینه مسائل فرهنگی تذکر دادهام، ولی ما هنوز در آغاز راه هستیم و جامعه ما به طبیعت فرهنگی است، اما بالفعل نیست. حالا چرا میگوییم به طبیعت فرهنگی است؟ چون یک جامعه مذهبی و دینی است و جامعه دینی طبیعتش این است که یک آرزوی فرهنگی داشته باشد، برخلاف جامعه دنیوی که فقط به مسائل زندگی میاندیشد و در آن جامعه هم میتواند فرهنگ باشد، هم میتواند مطلقاً نباشد.(271)