به طور کلی عواملی را که موجب ضعف ایمان، سلب ایمان و یا عدم تحقق ایمان از اصل میشوند میتوان تحت عنوان عام هوای نفس طرح و بررسی نمود. هوای نفس دل آدمی را میرباید و نمیگذارد دلی برای او باقی بماند تا محلی برای ورود ایمان شود.
اکنون، سوال میشود که هوای نفس یعنی چه؟ در پاسخ میگوییم: عنوان هوای نفس مقداری ابهام دارد و تعبیراتی که در زمینه آن بکار رفته برای خیلیها اشتباه انگیز است.
برای توضیح سوال فوق بهتر است آن را به دو سوال کوچکتر تجزیه و به پاسخ جداگانه آن دو بپردازیم. نفس چیست اولاً؟ و هوای نفس یعنی چه ثانیاً؟
قبل از توضیح دو سوال فوق بهتر است اشاره کنیم به آیاتی که در قرآن کریم در مورد هوای نفس آمده است و تا حدی کاربردهای قرآنی و موارد و مصادیق آن را بررسی کنیم: