تربیت
Tarbiat.Org

اخلاق در قرآن جلد اول‏
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

ایمان باید مطلق باشد

ایمان نسبت به همه متعلقاتی که در گذشته برای آن بیان کردیم نظیر: خداوند، ملائکه کتب، رسل، روز جزا و غیره باید مطلق باشد. بنابراین، اگر کسی بگوید: من به نبوت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، ایمان دارم و به نبوت سایر انبیا ایمان ندارم، یا بگوید: همه پیامبران را قبول دارم ولی فلان حکمی که یکی از پیامبران آورده قبول ندارم، برای مؤمن بودنش کافی نیست و او کافر خواهد بود. از دیدگاه قرآن، ایمان نسبت به جمیع انبیا و نسبت به جمیع ما انزل الله و همچنین نسبت به جمیع محتویات رسالت هر یک از پیامبران باید مطلق باشد و تجزیه پذیر نیست. و اگر کسی در ایمان به اینگونه موارد، تبعیض قائل شود، این ایمان برایش مفید نیست و در وصول وی به سعادت اخرویش تأثیری ندارد. خداوند در این زمینه در قرآن مجید می‏فرماید:
افتومنون ببعض الکتاب و تکفرون ببعض فما جزاء من یفعل ذلک منکم الا خزی فی الحیوة الدنیا و یوم القیامة یردون الی اشد العذاب و ماالله بغافل عما تعملون(199).
(آیا به بخشی از کتاب ایمان می‏آورید و به بخشی از آن کفر می‏ورزید، پس پاداش کسانی از شما که این کار را انجام دهند نیست مگر خواری در زندگی دنیا و روز باز پسین به سخت‏ترین عذاب باز می‏گردند و خداوند از آنچه انجام دهید غافل نیست.)
نیز می‏فرماید:
ان الذین یکفرون بالله و رسله و یریدون ان یفرقوا بین الله و رسله و یقولون نومن ببعض و نکفر ببعض و یریدون ان یتخذوا بین ذلک سبیلا اولئک هم الکافرون حقاً و اعتدنا للکافرین عذاباً مهیناً(200).
(حتماً کسانی که به خداوند و فرستادگان او کفر می‏ورزند و می‏خواهند میان خداوند و فرستادگان وی جدایی افکنند و می‏گویند: به بعضی ایمان آوریم و به بعضی کفر ورزیم و می‏خواهند میان آن راهی انتخاب کنند، آنان بحق، کافران هستند و ما برای کافران عذابی خفت‏انگیز آماده کرده‏ایم.)
اما اینکه اگر کسی در ایمان خود تبعیضی باشد چرا گرفتار شدیدترین عذاب خواهد شد، شاید بدین علت است کسی که هنوز نبوت و رسالت انبیا را نپذیرفته منشأ آن قصور یا تقصیر در تشخیص رسالت وی باشد؛ ولی، آن کس که رسالت یک پیامبر و صحت یک کتاب آسمانی برایش ثابت شد اگر بخشی از آن را بعد انکار کند، طبعاً عامل آن جحود و عناد خواهد بود و بدیهی است که به شدیدترین عذاب گرفتار شوند؛ چرا که، حقیقت، بطور کامل برایشان روشن شده است. بهرحال آنکه موجب سعادت می‏شود ایمان مطلق است که هیچ نوع تبعیضی در آن نسبت به انبیا و محتوای رسالتشان نباشد، آنچنان که خداوند می‏فرماید:
و المؤمنون کل امن بالله و ملائکته و کتبه و رسله لا نفرق بین احد من رسله و قالوا سمعنا و اطعنا.
(و مؤمنان همگی به خداوند و فرشتگان و کتابها و فرستادگان او ایمان آورند که میان هیچ یک از رسولان وی فرق نگذاریم و گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم).
البته، سخن فوق بدین معنی نیست که شریعت هر پیامبری را در هر زمانی بتوان اجرا کرد و هیچ یک از پیامبران، چنین ادعایی نداشته‏اند؛ بلکه، منظور این است که پیامبری و رسالت او را از جانب خداوند تصدیق می‏کنند و به بهانه آنکه پیامبر اسلام از اعراب بوده از تصدیق رسالت وی طفره نروند. بنابراین، خداوند در میان طوائف انسان در طول تاریخ از هر طایفه‏ای پیامبرانی را فرستاده و اگر معلوم شود کسی فرستاده خداوند است، باید مورد تصدیق و پذیرش قرار گیرد.
خداوند در این زمینه در وصف پرهیزکاران می‏فرماید:
والذین یومنون بما انزل الیک و ما انزل من قبلک(201).
(و (پرهیزکاران) آن کسانند که به آنچه به سوی تو فرود آمده و آنچه که بر انبیا قبل از تو نازل شده به همه ایمان بیاورند.)
گر چه در حال حاضر نمی‏توان به شریعت حضرت موسی و حضرت عیسی (علیه السلام) عمل کرد، اما ایمان به اینکه از طرف خدا هستند هم اکنون نیز لازم است.
باید به این نکته نیز توجه شود: منظور ما این نیست که تورات و انجیل تحریف شده فعلی را که خدا بداند و به آن دو ایمان داشته باشد؛ متن واقعی تورات و انجیل که خداوند بر این دو پیامبر بزرگ فرو فرستاده و اکنون برای ما مجهول است، حق بوده و باید مورد اعتقاد و ایمان مؤمنین قرار بگیرد.
بنابراین، همانطور که در بالا گفتیم، اگر کسی مسلمان باشد و به همه احکام اسلام عمل کند، اما در دلش حتی فقط به یک حکم ایمان نداشته باشد، وی در باطن خویش کافر است و مستحق شدیدترین عذاب خواهد بود و به همین دلیل ما معتقدیم کسانی که ولایت امیرالمومنین صلوات الله و سلامه علیه را انکار کرده‏اند. گر چه در ظاهر هم مسلمان هستند و احکام اسلامی بر آنان جاری می‏شود، اگر عالما عامدا دست به این کار زده باشند، کافرند چون در واقع، حکم خدا و ما انزل الله را انکار کرده‏اند. پس ایمان باید نسبت به جمیع ما انزل الله، مطلق و بدون تقیید باشد.