واژه عالمین جمع عالم است. البته عالم اسم جمع است و از جنس خود مفردی ندارد و به گروهی از خردمندان گفته میشود؛ اما در زبان عامه مردم، عالم بر همه پدیدهها و موجودات - از جاندار گرفته با بیجان، انسان و پدیدههای دیگر - اطلاق میشود. در آیه شریفه الحمدلله رب العالمین نیز، عالم به همین معناست.(103)
برخی گفتهاند عالمین جمع حقیقی نیست و اسم جمع است و برخلاف قاعده، وزن جمع سالم را دارد؛ چون مفردی ندارد و نمیتواند جمع عالم باشد؛ چون عالم بر ما سوی الله اطلاق میشود؛ چرا که از علامت مشتق گردیده که به معنای دلالت کننده بر صانع است، و عالمون به صیغه جمع، فقط بر عقلا باید اطلاق شود، و محال است که جمع عالم باشد؛ زیرا جمع نمیتواند اخص از مفرد باشد.(104)
راغب اصفهانی میگوید: عالم در اصل اسم چیزی است که به وسیله آن نشان میکنند؛ مثل: مهر، خاتم... و چون آلت و نشانه است، بر وزن اسم آلت آمده؛ پس عالم و جهان ابزار و آلتی است که بر ایجاد کننده و صانعش دلالت دارد.از آن رو عالم جمع بسته میشود که هر نوعی برای خود عالمی به حساب میآید و گفته میشود؛ عالم انسان، عالم آب و عالم آتش، در روایت آمده است: ان لله بضعة عشر الف عالم؛ خدا را چندین ده هزار عالم است؛ اما جمع سالم عالم ون و ین است و [گفته میشود عالمون و عالمین] چرا که مردم نیز در ضمن آن جمع قرار دارند و انسان وقتی غیر انسان را در لفظ با خود شرکت دهد، حکم خود را بر آن غالب میگرداند.(105)
در هر صورت عالمین به مجموعه موجودات با شعور اختصاص ندارد، و چون عوالم همه مجموعهها و موجودات ممکن را شامل میشود در مقام بیان ربوبیت الهی، مناسب است که عالمین بر همه موجودات و ممکنات اطلاق گردد تا ربوبیت مطلق خداوند بر گستره عوالم هستی استفاده شود، نه این که تنها بر انسان، جن و ملک اطلاق شود تا تنها محدودهای از تدبیر و ربوبیت الهی بیان گردد.