تربیت
Tarbiat.Org

آذرخش کربلا
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

فصل سوم: پیشینه تاریخی قیام عاشورا

واقعه عاشورا، از نظر عمق فاجعه و وسعت مصیبت و با توجه به دیگر جوانب آن در تاریخ کم‏نظیر و بلکه بی‏نظیر است. البته این نه بدان معناست که هرچه در مقاتل نگاشته شده و هرچه مرثیه‏خوانان می‏گویند، صحیح است. بلکه ممکن است بسیاری از این مطالب سند قابل اعتمادی نداشته باشد، با این حال، مسائلی قطعی در این واقعه هست که اگر تنها به همین موارد توجه کنیم، روشن خواهد شد که در حق امام حسین علیه السلام و خاندانش چه رفتارهای دور از انصاف، قساوت‏آمیز، دور از انسانیت و حتی دور از خوی و خصلت عربی صورت گرفته است؛ زیرا عربها در میان اقوام و ملل دنیا به پاره‏ای ویژگیهای خود می‏بالند و آنها را از صفات برتر خود می‏شمارند. میهمان نوازی، یکی از این ویژگیهاست که از قدیم برای عربها شناخته شده بود. آنان هم اکنون نیز کم‏بیش این گونه‏اند. البته بسیاری از مردمان دیگر نیز که به صورت قبیله‏ای زندگی می‏کنند، میهمان‏نوازند اما این ویژگی در میان عربها از قدیم برجسته‏تر بوده است. اگر کسی بر عربی وارد می‏شد و چیزی در منزل او نمی‏خورد و نمی‏آشامید، این به منزله جنگ با او تلقی می‏شد. آن قدر پذیرایی از مهمان را لازم می‏دانستند که اگر کسی بر آنها وارد می‏شد، حتما باید چیزی در خانه آنان تناول می‏کرد.(53) با این همه، کوفیان با پافشاری بسیار، جمعی را به دیار خود دعوت کردند، ولی در کربلا از دادن یک جرعه آب، حتی به طفل شش ماهه این میهمانان امتناع ورزیدند. چنین میهمان نوازی و قساوتی را در کجای تاریخ می‏توان یافت؟
اما این حادثه عظیم و این مسائل شگفت‏انگیز چگونه رخ داد؟ آیا کسانی که کمر به قتل امام حسین علیه السلام و یارانش بستند، مردمانی غیر مسلمان بودند که از خارج مرزهای سرزمینهای اسلامی آمده بودند؟ آیا آنان که با فرزندان پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله چنین کردند، از کفار یا مشرکان یا از یهود و نصارا بودند؟
پاسخ تاریخ به این پرسشها منفی است با اینکه قرآن می‏فرماید: لتجدن أشد الناس عداوة للذین آمنوا الیهود،(54) هیچ سند تاریخی‏ای یهودیان را قاتلان حسین علیه السلام و یارانش نمی‏داند. همچنین تا به حال کسی نگفته است که محاربان سیدالشهدا علیه السلام نصرانی بودند؛ چنان که به طور قطع قاتلان سیدالشهدا علیه السلام زرتشتی یا مشرک نیز نبودند؛ بلکه مسلمانان، و تنها مسلمانان کوفه بودند که فاجعه کربلا را آفریدند.(55) بدین ترتیب این سؤال مطرح می‏شود که چگونه مسلمانان، خود به چنین عمل فجیعی دست زدند و چنین معصیت بزرگ و جنایت عظیمی مرتکب شدند؟
برای یافتن پاسخ این پرسش، باید به تحلیل و بررسی مختصر برخی حوادث صدر اسلام، از بعثت پیامبر صلی الله علیه و اله و عصر خلفا تا شهادت امام حسین علیه السلام، بپردازیم.