تربیت
Tarbiat.Org

قرآن در آیینه نهج ‏البلاغه
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

1- فتنه مالی

اولین مساله‏ای که پیامبر به آن اشاره می‏کنند فتنه در اموال است. بر کسانی که اطلاعی از فقه اسلامی دارند پوشیده نیست که بخش عظیمی از احکام عملی اسلام درباره اموال و کسب و تجارت و امور اقتصادی است. در اسلام حقوق افراد به نیکوترین و دقیق‏ترین وجه ممکن مورد توجه شارع مقدس قرار گرفته است. ضوابط و قواعد خرید و فروش و کسب و تجارت که شرع مقدس مسلمان‏ها را ملزم به رعایت آنها کرده است ضوابط و قواعدی است که بر اساس مصالح واقعی زندگی اجتماعی انسان‏ها تشریع شده است، تا مردم با رعایت آنها از زندگی سالم و سعادت دنیوی و اخروی برخوردار باشند. از آن جا که بیشترین روابط اقتصادی در جامعه بر اساس بیع و خرید و فروش انجام می‏گیرد و قوام زندگی اجتماعی و تعاون و هم یاری بین انسان‏ها در رفع نیازهای یکدیگر بر داد و ستد و معاملات استوار است، و از طرف دیگر به دلیل غریزه زیاده‏طلبی در انسان، معاملات ربوی، این بدترین و مبغوض‏ترین نوع معامله از نظر اسلام، در میان مردم شایع بوده است، قرآن مردم را از انجام داد و ستد و معاملات ربوی به شدت منع کرده است. لحن قرآن در منع از این کار بسیار شدید است، تا جایی که آن را به منزله جنگ با خداوند می‏داند: فان لم تفعلوا فأذنوا بحرب من الله؛(79) اگر دست از معاملات ربوی بر نمی‏دارید پس بدانید با خدا اعلان جنگ کرده‏اید.
پیامبر صلی الله علیه و آله می‏فرمایند بعد از من مردم در اموال و روابط اقتصادی خویش دچار فتنه خواهند شد و حکم صریح قرآن را، مبنی بر حرمت ربا، نادیده خواهند گرفت و به بهانه بیع و خرید و فروش، با حیله‏های واهی رباخواری خواهند کرد.