چنان که قبلاً اشاره شد انسان خواستهها و ذهنیتهایی دارد که گاه با نظر قرآن موافق نیست و به حسب طبیعت انسانی خود دوست میدارد قرآن نیز با نظر و خواسته او موافق باشد و گاه حتی به طور ناخودآگاه ممکن است آن ذهنیتها و پیش داوریها در برداشت و فهم او از قرآن تاثیر بگذارد. چون چنین خطری، هر انسانی را در مقام تفسیر قرآن تهدید میکند و شیطان نیز هر لحظه در پی فرصت است تا با فریب دادن چهرههای فرهنگی، که داعیه فهم دین را نیز دارد، جمعی را از راه حق منحرف کند بسیار بجا و شایسته است به این قسمت از فرمایش حضرت علی علیهالسلام توجهی ویژه داشته باشیم.
حضرت علی علیهالسلام برای در امان ماندن از کج فهمی و پرهیز از انحراف احتمالی میفرماید: واتهموا علیه آرائکم؛(37) آنگاه که در مقام فهم و تفسیر قرآن برمی آیید، پیش داوریها و سوابق ذهنی و امیال و آرای خود را در مقابل قرآن تخطئه کنید و آرای شخصی و هواهای نفسانی خود را کنار بگذارید و به تعبیر حضرت علی علیهالسلام، خود را در مقابل قرآن متهم و تخطئه کنید.
گفتنی است تعبیر مذکور لزوم نهایت احتیاط و رعایت امانت و تقوا را در فهم و برداشت از قرآن کریم میرساند؛ زیرا حضرت علی میفرماید آرای خود را در مقابل قرآن نادرست تلقی کنید و با این ذهنیت، که من هیچ نمیدانم و آنچه قرآن میگوید حق است، با قرآن روبهرو شوید و در صدد فهم و تفسیر قرآن برآیید: واستغشوا فیه اهوائکم؛ هوسهای خود را نابجا و نادرست بدانید تا بتوانید از قرآن درست استفاده کنید، وگرنه همواره در معرض خطا و انحراف هستید.
بنابراین، جوهره دین که همان تسلیم بودن در مقابل خداست، اقتضا میکند انسان مطیع محض خدای متعال باشد و در مقابل احکام خدا و دستورات قرآن کریم، رای و نظر و پیش داوری خود را محکوم به بطلان بداند. وقتی چنین روحیهای بر انسان حاکم باشد بدیهی است قرآن و احکام و دستورات و معارف الهی را بهتر درک میکند و آن گاه که بنا بر تسلیم داشته باشد آنها را با جان و دل پذیرا میباشد.